شاید به سینما در ابتدای پیدایشش به عنوان یک پدیده صنعتی نگاه می‌شد، اما به مرور زمان وجه هنری آن بیشتر به چشم آمد و در طول سال‌هایی که از حیات آن می‌گذرد نیز این مسئله بیش از پیش پررنگ شد.
نامگذاری ۲۱ شهریور ماه در تقویم به عنوان روز ملی سینما، اتفاق مهمی بود که به زعم بسیاری از اهالی سینما و هنرمندان باعث می‌شود تا این هنر به فراموشی سپرده نشود.
مظفرالدینشاه در فروردین سال ۱۲۷۹ از تهران به مقصد اروپا حرکت کرد. در این سفر بود که با سینما آشنا شد. در سفرنامه مبارکه مظفرالدینشاه آمده است که شاه روز یکشنبه هفدهم تیر ۱۲۷۹ به اتفاق میرزا ابراهیم خان عکاس‌باشى به تماشاى دستگاه سینموفتوگراف و لانترن ماژیک رفته است. این حادثه پنج سال پس از رواج اختراع برادران لومیر در پاریس رخ داد؛ (شاه این دوربین را اشتباهاً سینموفتوگراف مى‌نامید.)
در سال ۱۳۷۹ خورشیدی در چهارمین جشن بزرگ سینمای ایران و همزمان با بزرگداشت صدمین سال ورود سینما به ایران بود که ۲۱ شهریورماه به عنوان «روز ملی سینما» شناخته شد و هر سال جشن خانه سینما در این روز برگزار و به عنوان روزی نمادین وارد تقویم شد.
در این نوشتار بنا داریم به اتفاقاتی که از شهریور ۱۴۰۰ تا شهریور ۱۴۰۱ بر سینمای ایران گذشت نگاهی گذار داشته باشیم...
قهرمان فرهادی
«اسکار» در سال گذشته طعم و بوی فیلم‌های فرهادی گرفت و این بار فیلم سینمایی «قهرمان» به اسکار معرفی شد؛ اثری که کمتر از «جدایی نادر از سیمین» و «فروشنده» در جشنواره‌های جهانی توانست جوایزی را دریافت کند، اما به هر حال نسبت به فیلم‌های «دشت خاموش» و «بندربند» گزینه مناسب‌تری به نظر می‌رسید.
قهرمان فیلمی که در شیراز پر شد حواشی هم کم نداشت. برخی منتقدین می‌گفتند این فیلم سفارشی و دولتی است هر چند فرهادی به شدت آن را رد کرد.
فردی هم ادعا کرد که قهرمان را او نوشته و حتی به مراجع قضایی نیز شکایت کرد، اما هر چه بود این فیلم در نهایت نتوانست جایزه‌ای را از اسکار ۲۰۲۱ دشت کند.
درگذشتگان
چرخ روزگار در یکسالی که گذشت بسیاری را از حضور در دنیای خاکی محروم کرد. کسانی که ما با نقش‌آفرینی‌های آنان شاد شدیم، اخم کردیم، غمگین شدیم و اشک ریختیم. در زیر به برخی از نام‌آوران سینما و تلویزیون ایران اشاره می‌کنیم:
فتحعلی اویسی (بازیگر)، عزت‌الله مهرآوران (بازیگر)، جلال پیشوائیان (بازیگر)، ایرج پزشک زاد (نویسنده دایی جان ناپلئون)، حلیمه سعیدی (بازیگر)، زهره فکور صبور (بازیگر)، منوچهر وثوق (بازیگر)، شهلا ناظریان (دوبلور)، اسماعیل شنگله (کارگردان و بازیگر) و منوچهر اسماعیلی (دوبلور).
اوج‌گیری شبکه نمایش خانگی
در شش‌ماهه دوم سال ۱۴۰۰ و نیمه نخست امسال شبکه نمایش خانگی در اوج بود و همین عامل سبب شده تا در برخی اظهارات و در میان سه‌گانه «تلویزیون»، «ماهواره» و «نمایش خانگی» به عقیده منتقدان، این نمایش خانگی باشد که رتبه نخست تماشاگران را از آن خود کرد.
نمایش سریال‌هایی مثل خاتون، زخم‌کاری، ساخت ایران۳، نیسان آبی، جزیره، جوکر، جیران، راز بقا، مهمونی، خسوف، شهرک کلیله و دمنه، یاغی، شبکه مخفی زنان و بی‌گناه سبب شد تا همگان روی خوش به پلتفرم‌های نمایش خانگی نشان دهند و ماهواره و تلویزیون کم کم به انزوا بروند.
۲ گانه عنکبوت
در سال گذشته دو فیلم با موضوع جنایت‌های «سعید حنایی» یکی از قاتلان زنجیره‌ای دهه ۷۰ که در شهر مشهد چندین زن خیابانی را به قتل رساند از سوی سینمای ایران معرفی شد.
یکی با عنوان «عنکبوت» و به کارگردانی «ابراهیم ایرج‌زاد» که در کشور به اکران عمومی درآمد و دیگری با عنوان «عنکبوت مقدس» به کارگردانی «علی عباسی» که در خارج از ایران فیلمبرداری شد و در جشنواره کن توانست جایزه بهترین بازیگر زن این جشنواره را توسط «زهرا امیرابراهیمی» از آن خود کند. هرچند فیلم دوم با انتقادات فراوانی در ایران روبرو شد.
موقعیت مهدی
جشنواره فیلم فجر ۱۴۰۰ با حوادث عجیب و غریبی روبرو شد، از بزرگانی که می‌گفتند داوران آنی نیستند که بتوانند کارشان را قضاوت کنند، تا لو رفتن اسامی برندگان قبل از مراسم اختتامیه!
اما در این بین جایزه نخست جشنواره به «موقعیت مهدی» به کارگردانی «هادی حجازی‌فر» رسید.
به آمار سیمرغ‌های بلورین فیلم‌های برتر جشنواره در ادوار مختلف که نگاه می‌کنیم به نتایج قابل توجهی دست می‌یابیم:
دفاع مقدس: ۱۴ سیمرغ، اجتماعی: ۱۴ سیمرغ، تاریخی: ۵ سیمرغ، طنز: ۲ سیمرغ، مستند: یک سیمرغ و پنج دوره نیز سیمرغی به فیلمی داده نشد.
سریال بازی مرکب
بازی مرکب ساخت کشور کره به شدت در دنیا برای خود جایگاهی دست و پا کرد و وبگاه راتن تومیتوز از مجموع ۴۳ نقد، امتیاز ۹۱٪ و میانگین ۸ از ۱۰ را به این مجموعه داد.
این مجموعه تلویزیونی نخستین درام و حادثه‌ای بود که در سطح جهانی، در صدر جداول ۱۰ مجموعهٔ تلویزیونی پربینندهٔ هفتگی نتفلیکس قرار گرفت و در ۹۰ کشور، از جمله ایالات متحده و بریتانیا شماره یک شد و در ایران هم همه چیز رنگ و بوی این سریال گرفت. از استیکر و برچسب گرفته تا انواع ماسک‌های این سریال و مکان‌هایی برای انجام این بازی!
