کافه کتاب
نویسنده: جلال آل احمد
انتشارات:وزراء
تعداد صفحات: 320
نفرین زمین، نخستین بار در سال 1967 به چاپ رسید. در داستان این رمان جذاب، مردی که مدیر یکی از مدارس شهرهای مازندران بوده، به عنوان معلم به روستایی فرستاده میشود. همزمان ورود مدرنیزاسیون به زندگی ایرانیها، در حال تغییر زندگی آشنای روستاییان است و مسائلی را به وجود آورده است.
طرح کلی داستان روایتگونه و نَقلی است و شیوهی آن واقعگرایانه با صحنهسازیهای مؤثر و گاه تصویری پراکنده. با اینکه زبان داستان تا حدی قدیمی است، الگوی داستانهای جدید اروپایی را دارد. ورود معلم به ده همانگونه وصف میشود که در زندگانی واقعی روی میدهد. معلم از کامیونی پیاده میشود. کودکان مدرسه برای استقبال معلم تازه، به ترتیب قد صف کشیدهاند. روستاییان دور تا دور میدانچه آبادی در قهوهخانه پلاساند و مباشر روستا و مدیر مدرسه نیز حاضرند. معلم و مدیر و مباشر از کوچههای ده راه میافتند و به مدرسه میروند که در قبرستان متروک ده ساختمان شده است.
کتاب نفرین زمین بیش از این که یک اثر هنری باشد، سندی اجتماعی محسوب میشود. آل احمد در این اثر ارزشمند کوشیده است تا تحلیلی اجتماعی از عصر خود ارائه و نسبت به وقوع تجدد که از دیدگاه او آفتهایی ویرانگر همراه دارد، هشدار دهد. بدین جهت این کتاب پختهترین اثر داستانی و گلچین افکار اجتماعی او و متضمن یک تئوری اجتماعی است.
متن زیر برگرفته از کتاب است:
درست روز اول عقرب بود که آمدند برای چه خوب شد که مردهشورخانه را ساختیم، وگرنه با این سرمای خشک و طولانی، و این مرگ و میر زمستانه حسابی درمیماندیم. یعنی پیش از این چه میکردهاند، با این جوی وسط ده که شبها یک سره یخ میبندد... یعنی از مظهر قنات تا وسطهای آبادی آب هنوز به آن اندازه گرما و حرکت دارد، یا به آن اندازه در پناه دیوارها هست، که پای درختها برسد و از زیر پلهای چوبی بگذرد. اما به میدان گاهی که رسید و جریانش آرام شد و سوز سطح آب را بیواسطه لمس کرد، یخ میبندد و صبح تماشایی دارد سرسره بازی بچهها بر صفحۀ پت و پهنی از یخ، که اطراف جوی را میگیرد. میدانستم که زمستان دهات بیشتر فصل مرگ و میر پیرهاست. از جاهای دیگر تجربه داشتم، اما یادم نبود که هرجایی حکمی دارد و عادتی. جاهای دیگر یا دهات مرطوب شمالی بود یا وسط جلگه. اما اینجا دهی است در دامنۀ کوهی و سوزگیر و چه سوزی!
نظر شما