مناسبت
حجتالاسلام دکتر حسین سروش / امام جماعت حسینیه ثاراله
زادروز با سعادت حضرت امام علی بن موسیالرضا(ع)، بهترین بهانه است تا با مرور اندیشههای حضرتش سبک زندگی خود را به بوته معیار ناب سپرده و درصدد ترمیم آن برآییم تا راه سعادت و تکامل را آنچنان که باید طی کنیم.
زندگی امرزوه بشر حتی در جوامع معتقد به ادیان الهی، هدف آماج ناملایمات و توفان افکار و اعتقادات خرافی و بیارزش قرار گرفته است. در چنین شرایطی انسان اگر خود را از طریق آموزههای ائمه اطهار(ع) پشتگرم به تکیهگاه مناسب و با صلابت وحی نکند، لاجرم در برابر این توفانها محکوم به شکستن است.
در اندیشه امام رضا(ع) یکی از مهمترین عوامل سقوط انسانیت، دوری از عقلانیت و گرفتار شدن به خرافات و کجفهمیهاست. به طوری که ایشان سردمدار حرکت عقلانی شیعه به حساب میآیند. حضرت پرچمدار رویارویی با فرهنگها و عقاید مختلف بود. ایشان از مناظره با عقاید دیگر استقبال میکرد تا در جهت اصلاح آنها گامی مؤثر بردارد. از همین رو یکی از بهترین الگوها در اصلاح سبک زندگی محسوب میشود.
عقلانیت و استفاده درست از قوه فکر آنقدر در نزد امام رضا(ع) اهمیت بالایی دارد که آن را به عنوان حقیقت عبادت و بندگی پروردگار معرفی مینماید. «لَیْسَ اَلْعِبَادَةُ کَثْرَةَ اَلصَّلاَةِ وَ اَلصَّوْمِ إِنَّمَا اَلْعِبَادَةُ اَلتَّفَکُّرُ فِی أَمْرِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ؛ عبادت به زیادی نماز و روزه نیست، عبادت واقعی تفکر در کار خداوند متعال [و اسرار جهان آفرینش] است»(کافی، ج ٢ ص٥٥).
مطالعه تاریخ زندگی امام رضا(ع) نشان میدهد که پس از اهمیت تفکر و استفاده از قوه عقل، خودباوری و عزت نفس است که موجب میشود حضرت در برابر تمام ناملایماتی که در طول زندگی داشتند، دچار افسردگی و خمودگی و شکست نشوند. امام رضا (علیه السلام) این حقیقت را که انسان موجودی ارزشمند است به روشهای مختلف به افراد گوناگون گوشزد میکردند.
زکریا بن آدم میگوید از امام رضا (علیهالسلام) پرسیدم که مردی از اهل ذمه که به فقر و تنگدستی مبتلا شده بود فرزندش را آورد و گفت: فرزندم مال تو، او را خوراک بده و او برده تو باشد. امام (علیهالسلام) فرمود: «لاَ یُبْتَاعُ حُرٌّ فَإِنَّهُ لاَ یَصْلُحُ لَکَ وَ لاَ مِنْ أَهْلِ اَلذِّمَّةِ؛ انسان آزاد خریده و فروخته نمیشود این کار شایسته تو نیست، از ذمیان نیز روا نمیباشد»(تهذیب الاحکام، ج ٧، ص٧٧) توجه به حقیقت وجودی انسان همان چیزی است که میتواند سبک زندگی این روزهای ما را که پر است از تنشها و ضعفهای خودساخته اصلاح نماید.
در مرحله سوم، از آنجا که امام رضا(ع) راز گرفتاری دنیا و آخرت انسان را در دوری از خدا میداند، در حدیث معروف «سلسله الذهب» ایمنی و آرامش زندگی انسان را در زندگی خدامحورانه معرفی مینماید و با بیان این حدیث قدسی و تأکید بر آنکه از طریق آباء طاهرینش از رسول خدا (صلاللهعلیهوآله) به ایشان رسیده است میفرماید: «یَقُولُ اَللَّهُ جَلَّ جَلاَلُهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اَللَّهُ حِصْنِی فَمَنْ دَخَلَهُ أَمِنَ مِنْ عَذَابِی؛ خداوند جل جلاله میفرماید کلمه لا اله الا الله حصن و دژ من است و هر کس داخل آن شد از عذاب من در امان است .»(امالی صدوق، ص٢٣٥) آری بازگشت به خدا یکی از توصیههای مهم حضرت رضا (علیهالسلام) برای اصلاح سبک زندگی بیپشتوانه و بی برکت این روزها است.
پسندیده است که امروز، با توجه به گرفتاری انسان به زندگی مادی دنیا و ناگزیر بودن از قبول شرایط، با تقویت عقلانیت، عزت نفس و ارتباط با خدا، در سایه رهنمودهای امام رضا(ع)، خود را در برابر طوفان حوادث مقاوم نموده و از آسیبهایی همچون افسردگی، رخوت و شکنندگی حفظ نماییم.
منابع:
١- كلینى، محمد بن یعقوب، الكافی( ط- الإسلامیة)، مترجم: غفارى على اكبر و آخوندى، محمد، دار الكتب الإسلامیة، تهران، ١٤٠٧ ق
٢- طوسى، محمد بن الحسن، تهذیب الأحكام (تحقیق خرسان)، حسن الموسوى، دارالكتب الإسلامیه، تهران، ١٤٠٧ ق
٣- ابن بابویه، محمد بن على، الأمالی (للصدوق)، كتابچى، تهران، ١٣٧٦ ش
نظر شما