محمد جلالی، نیریزان فارس:
زادآوری بالا، خشکسالی، علاقه به علوفه تر، همه اینها سبب شده تا گورخرهای پارک ملی قطرویه و بهرامگور دست جمعی به سمت مزارع کشاورزی هجوم بیاورند!
انتشار فیلمی از عبور گورخرها از عرض جادهای در دهچاه کاملاً نشان میدهد که چگونه در تاریکی شب و با سرعتی مهار ناشدنی از جاده عبور میکنند و کافیست خودرویی با آنها برخورد نماید!
در ۱۸ اردیبهشتماه یکی از همین گورخرها و در مکانی که حتی فنسکشی شده بود به جاده زده و با برخوردش به اتومبیلی جانش را از دست داده است.
به راستی با گورخرهایی که امسال نسبت به سالهای گذشته گرسنهتر هستند و علاقهاشان به علوفه تر بیش از پیش آنها را ترغیب میکند تا به مزارع هجوم بیاورند، چه باید کرد؟
بر اساس شیوهنامه مشترک تعیین ضوابط بند (ع) ماده ۳۸ قانون برنامه ششم توسعه کشور محیط زیست باید به کشاورزان خسارت پرداخت شود و کشاورزان هم اقداماتی را انجام دهند تا از ورود وحوش به اراضی کشاورزی جلوگیری شود که یکی از آن پیشنهادها فنسکشی میباشد.
در این ارتباط صفایی رئیس محیطزیست شهرستان نیریز معتقد است باید همچون فلامینگوها کارگروهی برای رفع مشکل در سطح استان تشکیل شود و فکری نیز برای این گورخرها نمود.
وی در پاسخ به این سؤال که چگونه کشاورزان میتوانند مزارع خود را فنسکشی کنند؟ گفت: فنسکشی یکی از پیشنهادات است که البته در اراضی بزرگی مثل دهچاه و حسنآباد امکانپذیر نیست و با موانعی همچون جهاد کشاورزی برخورد میکنند که طبق بخشنامههایشان میگویند فنسکشی باعث خرد شدن زمینهای کشاورزی شده و ممنوع است و جلوی آنها را میگیرند اما طبق ماده ۸ قانون، محیط زیست موظف به ارائه راهکارهایی مختلف میباشد تا جلو ورود حیوانات وحشی به مزارع گرفته شود و ما این پیشنهادات را به کشاورزان ارائه میکنیم.
در ادامه چند بار با مهدیپور رئیس پارک ملی بهرامگور تماس گرفتیم تا توضیحات او بشنویم اما نتوانستیم با ایشان ارتباط برقرار کنیم.
مهدیپور چندی قبل در پاسخی مکتوب به نیریزان فارس گفته بود:
«خشکسالیهای اخیر و نبود پوشش گیاهی مناسب در پارک ملی قطرویه و منطقه حفاظت شده بهرامگور باعث هجوم گورخرها به سمت زمینهای کشاورزی و مزارع در دهچاه، حسنآباد و روستاهای اطراف شده که در همین راستا گشت شبانه توسط کارکنان این اداره و با همکاری اداره حفاظت محیطزیست نیریز به منظور پایش و جلوگیری از ورود و هجوم گورها به سمت مزارع فعال انجام میشود.
در این خصوص نیز مقرر گردیده علوفه تهیه و در پارک ملی و منطقه حفاظت شده (محل گذار گورها به خارج از منطقه) علوفهریزی انجام شود تا از هجوم گورها جلوگیری گردد.
شایان ذکر است در صورت تأمین اعتبار و بروز خسارت از سوی حیاتوحش به باغها و مزارع، برای اولین بار خسارت پرداخت میشود و در صورت تکرار خسارت، اگر مزارع و باغها فاقد حصارکشی باشند، خسارتی پرداخت نخواهد شد.»
برای بررسی موضوع حصارکشی به قانون صید و شکار مراجعه کردیم. در ماده ۹ این قانون (٢٥/۹/۱۳۷۵) آمده است:
چنانچه مأموران سازمان و میرشکاران و یا صاحبان مزارع و باغها در حدود مجوزهای صادر شده نتوانند از دفع خسارت یا صدماتی که از ناحیه جانوران وحشی به افراد، مزارع و باغها وارد میشود جلوگیری بهعمل آورند، جبران خسارات وارد شده از محل درآمدهای حاصل از اجرای این قانون تأمین خواهد شد. همچنین سازمان میتواند جهت پیشگیری از این خسارت نسبت به محصور نمودن زیستگاههای حفاظت شده جانوران وحشی از محل درآمدهای مذکور اقدام نماید.
این قانون با صراحت اعلام میکند که محیط زیست موظف است تا نسبت به محصور نمودن زیستگاه حفاظت شده خود اقدام کند.
در ادامه با مدیر جهاد کشاورزی شهرستان نیریز گفتگو کردیم، چرا که در ماده ۳۸ قانون برنامه ششم توسعه آمده است: اراضی کشاورزی که سابقه خسارت از سوی حیات وحش به محصولات در آنها وجود داشته باشد کمیتهای مرکب از رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان و کارشناس مرتبط و مدیر جهاد کشاورزی شهرستان و کارشناس مرتبط در این خصوص طی جلسه تصمیمگیری نموده و در صورت موافقت مدیر جهاد کشاورزی شهرستان نسبت به معرفی متقاضی به سازمان جهاد کشاورزی جهت صدور فنسکشی در اطراف اراضی کشاورزی اقدام میشود.
بصیری معتقد است این تفاهمنامه به دلیل هزینهبر بودن متقاضی ندارد و تاکنون نیز خسارتی به کشاورزان پرداخت نشده و ما به شاکیان پیشنهاد دادهایم مستقیماً شکایت خود را از طریق دادگستری پیگیری کنند.
از طرفی تعدادی از کشاورزان حسن آباد و دهچاه به دلیل ورود گورخرها به مزارع خود خواهان رسیدگی به این موضوع شدهاند.
بر اساس بررسیهای ما از شورای حل اختلاف بیش از ۱۰ نفر از کشاورزان تاکنون طرح دعوا کردهاند.
یکی از کارشناسان که تمایل به معرفی خود نداشت عنوان کرد: بهترین راه برای اینکه محیطزیست بتواند خسارت وارده را پرداخت کند، بیمه کردن گورخرهای ایرانی است. همان گونه که پلنگ ایرانی چندی پیش بیمه شد.
اگر چنین شود آسیبی که به مزارع کشاورزی وارد شده و یا حتی خود گورخر آسیب ببیند، طرف قرارداد بیمه میباشد و محیط زیست میتواند خود را از این مخمصه خارج کند.