محمد جلالی، نی‌ریزان فارس:
اس‌پی‌آر که به نوعی ارگ نی ریز به شمار می‌رود دیوارهای دور آن تمام شده اما ٨٠ حجره داخلی آن منتظر شروع مرمت هستند.
۱۶ آذر ۱۳۹۸ مرمت قلعه اس‌پی‌آر نی‌ریز آغاز شد.
مجموعه‌ای که در دل شهر قرار دارد اما سالهاست مورد بی‌مهری قرار گرفته بود؛ حتی همسایه‌ها به دلیل مشکلات بهداشتی که در آنجا ایجاد شده بود تقاضای تخریب آن را داشتند!
اما در سال گذشته شهرداری نی‌ریز دست به کار شد و با به کار گرفتن حجت بابایی که خود از نورآباد لرستان بود و کارش ساخت خانه‌های سنگی بود، مرمت آغاز شد. بیش از ٧ ماه از اتمام دیوارهای قلعه می‌گذرد و حالا بسیار متفاوت‌تر از گذشته شده اما شهردار می‌گوید ٨٠ حجره داخلی آن فعلاً در برنامه قرار ندارد.
وی در گفتگو با ما به معرفی این قلعه پرداخت و گفت: مساحت آن ١٥ هزار متر مربع می‌باشد و طبق آخرین طرح مصوب تفصیلی به همراه زمین‌های اطراف آن کاربری فضای سبز دیده شده و به تصویب رسیده است.
در جلسه برنامه‌ریزی سال ۱۳۹۷ اعتبار اندکی برای این قلعه تخصیص داده شد و عملاً مطالعه طرح مرمت توسط اداره کل میراث فرهنگی فارس شروع شد و برای اجرا به شهرداری ابلاغ گردید به همین دلیل در بودجه سال ۹۸ مبلغی برای مرمت چند اثر تاریخی شهر از جمله همین قلعه لحاظ کردیم و عملاً در پاییز سال ۹۸ کار را شروع نمودیم.
در نگاه اول با توجه به خرابی دیواره‌های بیرونی این احتمال وجود داشت تا افرادی بخواهند کل این بنا را از بین ببرند و تخریب کنند و در جلسات مختلف این موضوع مطرح می‌شد.
حامد فرغت در ادامه گفت: مصالح استفاده شده برای مرمت قلعه عملاً با مصالح درون خود قلعه آغاز شد و از آنجایی که این قلعه، یک پادگان نظامی و خالی از هرگونه ظرافت تاریخی است و یک قلعه خشن نظامی می‌باشد، ساخت آن چندان نیاز به ظرافت نداشت و از آنجایی که برخورد مناسبی با قلعه در طول سالیان نشده بود عمدتاً اکثر دیوارها فرو ریخته بود.
قلعه اس‌پی‌آر دارای ٤ دیوار و برج است که هرکدام از دیوارها ۱۳۰ تا ۱۴۰ متر طول دارند و به صورت یک مربع کامل با چهار برج می‌باشد و دارای ٢ در جنوب و یکی در شمال شرقی است.
کار را با پیمانکاری که خود اهل استان لرستان بود و زندگیش در همین خانه‌ها بوده شروع کردیم و در نهایت در تیرماه سال ۹۹ هر ٤ ضلع قلعه با ۱۴۰۰ متر به انتها رسید و عملاً قلعه از شرایط بحرانی خارج شد.
شهردار نی‌ریز در مورد محوطه داخل گفت: در طرح مرمت داخل حدود ۸۰ حجره وجود دارد و امیدواریم مرمت آنها را در سال‌های آتی انجام دهیم.
شهردار نی‌ریز همچنین ادامه داد: نکته‌ای که بسیار حائز اهمیت می‌باشد قلعه با کاربری تاریخی و فضای پیرامون آن است که در طرح بهسازی با کاربری فضای سبز دیده شده است.
در طرح مرمت توسط مشاور یک فضا سازی انجام گرفته اما با احترام به مشاور این طرح با هماهنگی میراث در حال اصلاح آن هستیم تا بتوانیم فضای مناسبی را در اطراف این اثر تاریخی فراهم کنیم.
وی در مورد خاکریزی‌هایی که اطراف قلعه این روزها در حال انجام است گفت: در سال ۹۹ و در چند مرحله خاکریزی و تسطیح اطراف قلعه انجام شده است و بخشهایی نیز در حال اجرا می‌باشد.
امیدواریم در اوایل سال ۱۴۰۰ بتوانیم پارک اطراف قلعه را شروع کنیم. اس‌پی‌آر می‌تواند یک ارگ کریم خان در مقیاس شهر نی‌ریز باشد.
با توجه به مکان بسیار مناسب و با استفاده از پتانسیل بلوار ولایت و درختان چناری که در آنجا کاشته شده و با توجه به اینکه خود قلعه و پارک چیزی حدود ۳۰ هزار متر مربع می شوند، می‌توان فضای بسیار جذابی را نوید داد. از طرفی با توجه به محدودیت‌های میراث فرهنگی، ارتفاع سازی در پارک ممنوع است و همین می‌تواند هزینه بسیار کمی را برای احداث پارک در پی داشته باشد.
حامد فرغت در پایان گفت: آن چیزی که در خصوص مرمت آثار تاریخی شهرداری نی‌ریز ما را اذیت می‌کند فقط مباحث مالی و فنی نیست.
یکی بلاتکلیفی آثار تاریخی در میراث فرهنگی فارس می‌باشد! متأسفانه عزم جدی برای مرمت این آثار دیده نمی‌شود و حتی خبرهای نه چندان خوبی هم به گوش می‌رسد. اعتبارات آنها بسیار ناچیز و برای آثار تاریخی بزرگی مثل مسجد جامع کبیر، خانه فاتح، کاروانسرای سروی که هر کدام ثبت ملی هستند اعتبار مناسبی در نظر گرفته نشده و اگر تا ۱۰ سال دیگر شهرداری به این مسئله ورود نکند شاید تغییری در آنها ایجاد نگردد.
دومین مسئله که بسیار برای شهرداری آزاردهنده است برخوردهایی است که در رابطه با آثار تاریخی و مرمت آن به خصوص در مورد قلعه اس‌پی‌آر می‌شود.
کسانی که خود را حامی فرهنگ و تاریخ شهرستان می‌دانستند و قدرت اجرایی داشتند نه تنها به این آثار توجه نکردند بلکه متأسفانه علیه شهرداری به ناروا حرف‌هایی را گفتند که آزاد هنده بود.
اینکه چرا قلعه اس‌پی‌آر در این نقطه از شهر قرار دارد تقصیر ما نیست و در هر جای شهر هم بود باید مرمت می‌شد.
