عابد نعمتی: این روزها از ماسک به عنوان مهمترین وسیله پیشگیری از ویروس کرونا یاد می‌شود. وسیله‌ای که برای مدتی به شدت کمیاب شد و حالا در انواع مختلف در دسترس است. خیلی‌ها در کوچه و خیابان آن را بر چهره دارند و به توصیه پزشکان و مسئولان بهداشت، آن را جزئی از لباس روزانه خود در آورده‌اند.
اما این که چه نوع ماسکی از همه بهتر و قیمت آن چقدر است، موضوعی است که برای عده‌ای جای سؤال دارد.
برادران صابری‌سرشت مسئول تنها مرکز تولید ماسک دارای مجوز از شبکه بهداشت در نی‌ریز هستند. به گفته خودشان روزانه بیش از ۷ هزار ماسک تولید می‌کنند؛ آن هم در دو نوع ساده که سه لایه اسپان‌باند است و یکی هم مدلی که یک لایه اسپانلس نانو(لایه‌ای که عمل فیلترینگ را انجام می‌دهدو ذرات ریز در حد نانو را در خودش نگه می‌دارد) وسط آن کار می‌شود.
ماسکهای ساده تولیدی آنها توسط دستگاه اتوکلاو در درمانگاه کوی سجاد استریل و به بازار عرضه می‌شود.
آنها روزانه حدود ٥ هزار ماسک ساده را به شبکه بهداشت تحویل می‌دهند و شبکه بهداشت مدیریت توزیع آن را در سطح شهرستان بر عهده دارد. مازاد بر نیاز نی‌ریز را هم خارج از شهرستان توزیع می‌کنند.
می‌گویند: «ما مواد اولیه و پارچه برای تولید ماسک را از شیراز و تهران تهیه می‌کنیم. اما متأسفانه حالا گران و کمیاب شده و به سختی می‌توان تهیه کرد. به طوری که قیمت عمده ماسک ساده تولیدی ما تا هفته گذشته ٨٠٠ تومان بود و حالا به ١١٥٠ تومان رسیده است. قیمت تک فروشی آن هم ١٠٠٠ تومان بود و حالا ١٣٥٠ تومان شده است. همچنین ماسک دارای لایه اسپانلس نانو که قیمت عمده و تک فروشی آن به ترتیب ١٥٠٠ و ١٧٥٠ تومان بود، حالا به قیمت عمده ١٩٠٠ و تک فروشی ٢٢٠٠ تومان رسیده است.»
آنها می‌گویند با این وجود، بعضی جاها گران‌فروشی می‌کنند و ماسکی که ما ١٥٠٠ به آنها می‌دادیم، تا ٢٥٠٠ تومان هم می‌فروختند.
محمد جلالی مسئول شرکت تعاونی تولیدی سپهرچرم شمس است. او می‌گوید این کارگاه روزانه بین ١٠ تا ١٥ هزار ماسک تولید می‌کند که حدود ١٢ هزار عدد آن توسط یک عامل پخش در سطح شهرستان و مابقی در شهرستانهای اطراف و شیراز توزیع می‌شود.
جلالی که می‌گوید مجوز این کار را از استان گرفته، ادامه می‌دهد: «تا چند روز دیگر نیز با اضافه کردن یک دستگاه جدید، تولید ماسک پزشکی جراحی را شروع می‌کنیم.»
این کارگاه ماسک دولایه ساده تولید و آن را با قیمت عمده هزار تومان توزیع می‌کند.
به گفته جلالی، ماسکهای تولیدی آنها قبل از توزیع در درمانگاه کوی سجاد استریل می‌شود.
گران و کمیاب
محسن و میلاد رختابناک مسئول فروشگاه کالای پزشکی رازی در خیابان طالقانی هستند. آنها می‌گویند: «کمبود ماسک بیداد می‌کند. به خاطر این که پارچه گران شده و ماسک به اندازه کافی تولید نمی‌شود. شیراز که اصلاً نیست؛ این هم چون سه‌شنبه پول به حساب ریخته‌ایم، دیروز تعداد کمی به شکل سهمیه به ما داده‌اند.»
این در حالی است که ماسکهای تولیدی نی‌ریز به طور کامل در دسترس است. اما آنها می‌گویند: «مردم ماسکهای تولیدی نی‌ریز را نمی‌خرند. نمی‌دانم این روزها چرا فقط می‌گویند سه لایه کشی جراحی می‌خواهیم.»
همین چند روز اخیر در رسانه‌ها منتشر شده بود که قیمت مصوب ماسک ۱۳۰۰ تومان است و اگر غیر از این باشد تخلف است. در همین ارتباط، دبیر ستاد مقابله با کرونا وزارت صمت گفته بود: «قیمت مصوب ماسک ۱۳۰۰ تومان است که در داروخانه‌ها توزیع می‌شود و اگر غیر از این باشد، خارج از شبکه است. داروخانه‌ها نباید از عرضه خارج از شبکه ماسک خریداری کنند. هر جا تخلف و گران‌فروشی کند، ماسک به آنجا عرضه نمی‌شود.» / باشگاه خبرنگاران
این در حالی است که نایب رئیس انجمن داروسازان هم گفته بود: «ماسک به داروخانه ها نمی‌دهند. اتهاماتی که به داروخانه‌ها زده‌اند، درست نیست. زیرا از ابتدای شیوع کرونا در کشور تا امروز، حتی یک عدد ماسک به قیمت مصوب از کانال دولتی در داروخانه‌ها عرضه نشده است. ️قیمت مصوب دولتی برای ماسک ۸۰۰ تومان اعلام شد؛ اما یک عدد هم به داروخانه‌ها ندادند. اگر داده‌اند، مدارک و مستندات بدهند. در حالی که با طرح ادعاهای واهی در رسانه ملی، بین مردم و داروخانه‌ها و تولید‌کنندگان اختلاف می‌اندازند. ️قیمت کارخانه برای هر عدد ماسک، ۱۳۰۰ در پخش ۱۴۳۰ تومان و برای مصرف کننده، ۱۶۰۰ تومان تعیین شد.»/مهر
همه می‌گویند ماسک جراحی
برادران رختابناک می‌گویند: «در رسانه‌ها اعلام کردند که قیمت ماسک بین ۱۳۵۰ تا ۱۵۰۰ تومان است؛ اما وقتی ما خودمان به شکل عمده ۱۶۰۰ تومان می‌خریم، چگونه می‌توانیم به این قیمت مصوب بفروشیم؟ همین قیمتها هم بر اساس دلار و پارچه قیمت می‌خورد.»
دکتر شاهسونی مسئول یکی از داروخانه‌های نی‌ریز در خیابان طالقانی هم از روند افزایشی قیمت ماسک گلایه‌مند است. او می‌گوید: «ماسک جراحی سیمی که نیست؛ آن‌هایی هم که می‌آید، کیفیتشان خوب نیست. ما هم‌اکنون ماسک تولیدی نی‌ریز داریم و از این جهت کمبودی نداریم؛ اما قیمت آن افزایش داشته، از جفتی ۳۵۰۰ تومان به ۴۰۰۰ تومان رسیده و همچنان رو به افزایش است. هر چند مردم به این نوع ماسک اعتماد ندارند و در ذهن آنها ماسک شبه جراحی جا افتاده است.»
کمبود و افزایش قیمت نداریم
همه این صحبتها در حالی است که رئیس شبکه بهداشت و درمان نی‌ریز معتقد است در هیچ کدام از داروخانه‌ها کمبود ماسک وجود ندارد و بر اساس نظارت این شبکه هیچ افزایش قیمتی نداشته‌ایم.
دکتر داور آل‌داود می‌گوید: «فعلاً وضعیت خیلی خوبی است و ما واقعاً کمبود ماسک نداریم. در هیچ کدام از داروخانه‌ها کمبود ماسک نیست. هم شرکتها از شیراز سهمیه‌ای توزیع می‌کنند و هم خودمان تولیدات شهرستانی داریم و پوشش می‌دهیم. قیمتها نیز همه شرکتی هستند و بر اساس نظارت ما، هیچ افزایش قیمت خاصی نداشته‌ایم.»
وی اما وقتی از افزایش قیمت ماسکهای تولیدی نی‌ریز باخبر می‌شود، می‌گوید: «نمی‌توانند این قدر آن را گران کنند. قیمت ماسکهای ساده سه لایه اسپان‌باند باید همان هزار تومان باشد و در اختیار مردم قرار بگیرد و نباید گرانتر بدهند.»
آل داود در عین حال می‌گوید: «ماسکهای جراحی بیشتر شرکتی است و قیمت آن را شرکتها مشخص می‌کنند. هر چند در اخبار گفته شد باید بین ۱۳۰۰ تا ۱۵۰۰ تومان باشد، اما آن چیزی که در بازار دیده می‌شود، بر اساس کیفیت آن بین ۱۸۰۰ تا ۲۲۰۰ تومان به فروش می‌رود.»
برخورد جدی با گران‌فروشی
رئیس شبکه بهداشت ادامه می‌دهد: «ما به طور مرتب بازرسی داروخانه‌ها را انجام می‌دهیم و قیمتها را چک می‌کنیم. ماسکهای جراحی را با فاکتور رسمی که از شرکتها خریده‌اند مطابقت می‌دهیم تا گران‌فروشی صورت نگیرد. در غیر این صورت جریمه می‌شوند. ما در این مورد با هیچ کس تعارف نداریم.»
دکتر آل داود تنها مرکزی را که به شکل قانونی و زیر نظر شبکه بهداشت به تولید ماسک در شهرستان مشغول است، برادران صابری‌سرشت عنوان می‌کند و می‌گوید: «تنها آنها در شهرستان نی‌ریز مجوز دارند. نوع ساده ماسک سه‌لایه اسپان‌باند را فقط باید به خودمان بدهند و خودشان نمی‌توانند توزیع کنند. ما نیز به شکل برنامه‌ریزی شده پس از استریل کردن آن در درمانگاه کوی سجاد، توزیع کنیم تا به همه جای شهرستان برسد، هیچ جا کمبود نباشد و قیمتها کنترل شود. حتی به بخشداران و شوراهای اسلامی روستاها اعلام کرده‌ایم که تماس بگیرند و هر مرکز و حتی سوپرمارکتی که مجاز بدانند معرفی کنند تا به آنها تحویل دهیم.»
ماسک پارچه‌ای نزنید
اما ظاهراً مردم این نوع ماسک را خیلی نمی‌پسندند و تمایل آنها به سمت ماسک جراحی است. رئیس شبکه بهداشت و درمان در این باره می‌گوید: «ماهیت ماسک جراحی فقط برای بیمارستان‌ها است که دولایه ٢٠ گرمی آن از همان پارچه اسپان‌باند است و یک لایه مت‌بلون. در ماسکهای ساده تولید نی‌ریز هم که تأییدیه ما روی آن درج شده است، از سه لایه ۴۰ گرمی اسپان‌باند استفاده می‌شود؛ هر چند چون تأییدیه اصلی را ندارد، در بیمارستان نمی‌توانیم از آن استفاده کنیم. اما چون پارچه غیربافت و کوبیدنی است، فرق زیادی با ماسکهای جراحی ندارد. ماسک تولیدی شبکه بهداشت واقعاً استاندارد است و کفایت لازم را می‌کند.»
وی می‌گوید ماسکهای پارچه‌ای که از پارچه‌های بافت استفاده می‌شود، مورد تأیید نیست و ویروس آن قدر ریز است که به راحتی از آن رد شود.
آل داود در عین حال می‌گوید: «زدن همان هم بهتر از ماسک نزدن است؛ چرا که جلوی ترشحات دهان را می‌گیرد. کسانی که پول ندارند ماسک بخرند،
می‌توانند از دو لایه پارچه برای تهیه ماسک در خانه استفاده کنند و وسط آن را هم یک لایه دستمال کاغذی قرار دهند. این خیلی بهتر از ماسک نزدن است.
دستمال کاغذی بین پارچه خیلی کمک می‌کند؛ چون از نوع بافت کوبیدنی است و باعث می‌شود کمترین میزان ترشحات از دهان به بیرون پرتاب شود.»
وی در مورد این که از هر ماسک چند ساعت می‌توان استفاده کرد، می‌گوید: «ماسکهای تولید نی‌ریز به راحتی تا ۲۴ ساعت قابل استفاده است؛ به شرطی که خیس و مرطوب نشود. ماسکی که کاملاً خیس شود، به راحتی شانس انتقال را دارد. اما ماسکهای معمولی جراحی بیشتر از ۳ تا ۴ ساعت قابل استفاده نیست؛ لایه‌های آن بسیار نازک است و چون به دهان چسبیده، به راحتی با آب دهان خیس می‌شود و شانس انتقال در آن بالاتر است. ما اصلاً ماسک قابل شستشوی مورد تأیید نداریم و هیچ ماسکی قابل شستشو نیست؛ تنها ماسکهای پارچه‌ای بافت قابل شستشو هستند که آن هم جواب نمی‌دهد و قبل و بعد از شستشو تفاوتی ندارد. اینها منافذ دارند و هر چقدر هم ریز بافته شوند، به راحتی هوا را عبور می‌دهند.»
اگر یک هفته ماسک بزنیم، کرونا ریشه‌کن می‌شود
آل داود در مورد اهمیت استفاده همگان از ماسک عنوان می‌کند: «٧٠ درصد کاربرد ماسک برای این است که شانس انتقال را از سمت افراد بیمار به سمت افراد دیگر بگیرد و چون در این بیماری مشخص نیست چه افرادی ناقل هستند و برخی افراد ناقل بدون علامت هستند، لازم است همه از ماسک استفاده کنند. اگر همه ایران تنها به مدت یک هفته ماسک بزنند، این بیماری به طور کامل از کشورمان می‌رود و ریشه‌کن می‌شود.»
وی با بیان این که از اول خرداد ماه بیش از ۵۰۰ هزار ماسک تولیدی نی‌ریز در شهرستان فروخته شده، می‌گوید: «روزانه حدود ٥ هزار ماسک ساده تولیدی نی‌ریز به شبکه بهداشت تحویل داده می‌شود و پس از استریل شدن، در اختیار مردم شهرستان قرار می‌گیرد. به جز آن، ماسکهای جراحی و ماسکهایی که توسط شرکتها و داروخانه‌ها توزیع می‌شود، در اختیار مردم قرار می‌گیرد و به نظر می‌رسد روزانه حداقل ۱۰ هزار ماسک در شهرستان نی‌ریز مصرف می‌شود.»
این متخصص قلب و عروق، ماسک استاندارد را ماسکی می‌داندکه وقتی داخل آن فوت می‌کنیم، هوا را به بیرون ندهد.
برادران صابری‌سرشت هم همین نظر را دارند و می‌گویند: «اگر در یک ماسک استاندارد آب بریزیم، نباید از آن رد شود. همچنین نباید بتوانیم از پشت آن یک فندک روشن را خاموش کنیم.»
آنها می‌گویند بهتر است ماسکها را بعد از استفاده پاره کنیم تا از سوء استفاده‌های احتمالی جلوگیری شود.
نظر شما
