ابتدا از خوانندگان گرامی عذرخواهی می‌کنم. چون مطلبی که در ادامه می‌خوانید نکته‌ای اخلاقی است با استفاده از گلستان پرفیض سعدی علیه الرحمه در باب کم‌حرفی و خودداری از پرحرفی و نتایج بد آن.
ابتدا اعتراف کنم بنده هیچ صلاحیتی برای توصیه اخلاقی به دیگران ندارم و خودم را به شدت نیازمند نصایح اخلاقی دیگران می‌دانم. اما در این روزهای ماه رمضان شاید استفاده از اندرزهای اخلاقی عرفا و اساتید اخلاق که در عمل خودشان اخلاق‌مداربوده‌اند مفید واقع شود.
استاد سخن می فرماید:
اول اندیشه وانگهی گفتار
پای بست آمده است و پس دیوار
از دید سعدی و بسیاری از بزرگان، سخن باید بر پایه اندیشه و تفکر باشد. چه اینکه به محضی که سخن از دهان بیرون رفت هیچ کنترلی بر آن نیست و چه بسا موجب پشیمانی، ناراحتی دیگران و آسیب‌های زیادی گردد.
سعدی که به هندوستان و جاهای دیگر سفر کرده و با تیزبینی نکات فراوان آموخته، حکایت می‌کند که جمعی از حکیمان درباره خوبیها و فضیلتهای بزرگمهر سخن می‌گفتند، عیبی نتوانستند به او بگیرند به جز اینکه گفتند کُند و آهسته صحبت می‌کند (در سخن گفتن بَطیءاست) یعنی درنگ بسیار می‌کند. بزرگمهر شنید و گفت: «اندیشه کردن که چه گویم به از پشیمانی خوردن که چرا گفتم»
سخندان پرورده پیر کهن
بیندیشد آنگه بگوید سخن
مزن تاتوانی به گفتار دم
نکو گوی گر دیر گویی چه غم(٢)
یکی از مسائلی که موجب آسیب‌هایی مثل دروغ گفتن، دشمن‌تراشی، ناراحتی و گلایه‌مندی دیگران، بی‌اعتمادی، غیبت، تهمت و... می‌شود پرحرفی و حرف زدن بی‌تفکر و بی‌تعقل است. البته اگر انسان بتواند خود را با تمرین کنترل کند که کم گوید و بر اساس فکر و بررسی حرف زند نمی‌تواند پرحرف باشد.
سالها پیش در مسافرتی از یک روحانی مهذب یک نکته شنیدم که هرچه می‌گذرد و بیشتر به آن می‌اندیشم، بیشتر به عمق و اهمیت آن پی می‌برم. ایشان به نقل از استادش گفت اگر می‌خواهی وارد بسیاری از گناهان نشوی: «کم گوی، کم بین، کم خور»
باز هم از خوانندگان ارجمند عذرخواهی می‌کنم. امید است خداوند توفیق دهد تا بتوانیم به این حکمتها عمل کنیم. انشاءا...
شاد و سالم و موفق باشید
پی نوشت:
١- سعدی (۱۳۶۸) گلستان سعدی، شرح لغات و تصحیح متن، حسین استاد ولی، تهران: انتشارات قدیانی، ص ۴۲
٢- همان ص ۴۰ و ٤١
