بار دیگر هفدهم اَمرداد فرا رسید.
روزی که به نام خبرنگاران نامگذاری شده است و آنان در این روز در صدر مجالس مینشیند، سخن میگویند و از داشتهها و نداشتههایشان سخن میرانند.
از مسئولان میخواهند تا تلفن و درهایشان را باز نگه دارند، تا خبرها را منعکس کنند.
خبرنگاران متعهد جیبهای خود را میبندند، تا زبانشان گویا و قلمشان روان باشد؛ هر چند فشارهای اقتصادی این روزها، خبرنگار و فرد عادی را متمایز نمیکند.
در این نوشتار بنا نداریم به تعریف خبرنگار و وظایف او اشاره کنیم بلکه به پدیدهای نوظهور میپردازیم به نام خبرهای سطحی و فارغ از ژرفا و ترس مسئولان از نقد و تحلیل!
در عصر رسانهها برخیها در حوزه خبر تنها تیتر اخبار را میخوانند و به محتوا کاری ندارند؛ یعنی خط خوان هستند و تصویر بین!
این ویروس، گویی میان مسئولان هم ریشه دوانده و آنها هم از یک جلسه بیشتر از چند خط خبر آن هم تأیید شده اداری و مجموعهای از تصاویر چیز دیگری نمیخواهند.
در زمانهای که سطح مطالعه به شدت پایین آمده و اخبارهای خطی در رسانهها روز به روز بیشتر شده، کار خبرنگار تحلیلگر دشوارتر از قبل است. او باید خوب بنویسد تا خواننده را مجاب به خواندن کند.
از سویی خبرنگار قرار نیست میرزابنویس جلسات باشد و مسئولان تنها برای اینکه بگویند خبرنگاران در جلسات هستند آنها را زینتالمجالس کنند.
خبرنگاران پرسشگر در جلسات حاضر میشوند تا سؤالات بیشمار مردم را از مسئولان پیگیری کنند و قلم را تا جایی برانند که یک خواسته محقق شود.
آنگاه خبرنگار قلم را از روی این موضوع برمیدارد و به دنبال سوژهای دیگر میرود.
اما برخی از مسئولان دوست ندارند اخبار مو به مو و جزء به جزء نوشته شود و اینگونه است که برای خبرنگاران نکته بین، ابرو درهم میکشند و دست به حذف خبرنگار میزنند و تجلیل از شبه خبرنگاران اوج میگیرد.
به یاد دارم که در یکی از جلسات اداری مسئولی شروع به سخنرانی کرد و در نهایت با این جمله مطالب خود را به پایان رساند: «از خبرنگاران میخواهیم تا نسبت به انتشار این گفتهها خودداری کنند.»
این بیماری محافظهکاری خود به خود به دیگر مسئولان حاضر در جلسه هم سرایت کرد و آنها هم گفتههای خودرا با این جمله تمام کردند.
در نهایت هدف از دعوت را جویا شدم و آنها گفتند خودتان میدانید که روابط عمومیهایی قوی نداریم و باید از وجود شما استفاده کنیم.
در حالی که با خود فکر میکردم قرار است چه چیز از این جلسه پوشش داده شود ناگهان یکی از رؤسا خبر همین جلسه را از یک خبرگزاری ارسال کرد.
مضمون خبر این بود که تعدادی از مسئولان در رابطه با یک مسئله شهری با هم به گفتگو پرداختند و مسائلی هم مطرح شد و در نهایت تصمیماتی هم اخذ گردید. به این خبر چند عکس هم اضافه کنید.
در ابتدا تصور بر این بود که این مسئول میخواهد بگوید این خبرنگار نتوانسته جلسه را خوب در بیاورد اما در کمال تعجب با چند گل و نشانک نوشت: سرعت عمل و ظرافت خبرنگار قابل تحسین است!
تا زمانی که تصور از خبرنگار همین باشد و فضای نقد و تحلیل در جامعه و مابین مسئولان جایگاهی نداشته باشد رکن چهارم دموکراسی راه به جایی نخواهد برد.
رکنی که قرار است مسئولیت سنگین گردش آزاد اطلاعات، بدون هرگونه سانسوری را جامه عمل بپوشاند و به وظیفه «دانستن حق مردم است» به خوبی عمل کند.