/ ٩٠ درصد برِ نی‌ریز ریزش داشته است
/ در استهبان، ادارات و انجیرکاران حداقل ۱۲ جلسه قبل از آن می‌گذارند تا هماهنگ شوند
/ مدیرعامل و نایب رئیس انجمن انجیرکاران با راه‌اندازی بازارچه خرید و فروش برِ انجیر در یک منطقه موافقند
/ بیش از ۵۰ درصد باغداران ما برِ انجیر را نمی‌شناسند
عابد نعمتی، نی‌ریزان فارس:
بازار پر التهاب بر انجیر در حالی این روزها رونق گرفته که قیمتهای ١٠ برابری نسبت به سال گذشته، داد کشاورزان را در آورده است.
برای بررسی این موضوع به میان بر فروشان، کشاورزان و کارشناسان رفتیم تا علل و راهکارهای آن را بررسی کنیم.
بازار پر التهاب
محمدرضا و محسن مکرر در چهارراه قائم به فروش بر مشغولند. در حالی که مشتری زیادی دارند و سرشان شلوغ است، می‌گویند: «امسال قیمت بر خیلی بالا رفته. هر چند امروز (٢٠ خرداد) کاهش داشته و حدود هر من(٣٤٠٠ گرم) ٢٥٠ هزار تومان است، اما تا ٦ روز پیش ٨٠٠ هزار تومان فروش می‌رفت. حتی منی یک میلیون تومان هم فروخته‌اند.»
آنها علت این مسئله را تأخیر در رسیدن میوه بر نسبت به درخت انجیر می‌دانند که البته در روزهای اخیر هماهنگ شده و قیمتها کاهش داشته است. هر چند به بیان آنها همین بر، سال گذشته بین هر من ٧٠ تا ٢٠٠ هزار تومان بود.
برادران مکرر می‌گویند: «دلیل دیگر گرانی بر، این بوده که امسال بر اثر بارندگی درخت آب خورده، سرحال است و برِ زیادی می‌خواهد؛ اما پارسال به خاطر خشکسالی، بر نمی‌خریدند.»
بازارچه ٢ روزه
سال گذشته به همت مسئولان و کارشناسان کشاورزی، برای اولین بار بازارچه فروش بر انجیر کنار مسجد جامع کبیر نی‌ریز راه‌اندازی شد. بازارچه‌ای که به گفته غرفه‌داران آن بیشتر از ٢ روز دوام نداشت و بعد از آن همه به دکه‌های خود برگشتند.
معاون ایستگاه تحقیقاتی انجیر استهبان، سال گذشته هدف از راه‌اندازی این بازارچه را عرضه مستقیم برِ مرغوب به باغداران و افزایش قدرت انتخاب آنها خواند.
دکتر مسلم جعفری در این باره گفته بود: «کارشناسان کلینیک گیاه‌پزشکی که دوره‌های تئوری و عملی را در ایستگاه تحقیقات گیاه‌پزشکی گذرانده‌اند، به صورت رایگان و تمام وقت به مراجعه‌کنندگان مشاوره و آموزش می‌دهند تا انجیرکاران نی‌ریز نیاز به خرید بر از شهرستانهای همجوار نداشته و با توجه به وجود گونه‌های مختلف بر، باغداران با گرفتن مشاوره حق انتخاب انواع آن را داشته باشند .
نسیه می‌دهیم تا مردم کارشان راه بیفتد
اما برادران مکرر با این موضوع مخالفند. آنها می‌گویند: «این بازارچه فایده‌ای نداشت. هر کسی چیزی می‌گفت و قیمتها یکی نبود. غرفه‌دارها می‌خواستند همه برها را بخرند و با احتکار آن بازار را خالی کنند تا با قیمت گران بفروشند. ولی ما نگذاشتیم. ما نسیه می‌دهیم تا مردم کارشان راه بیفتد. انجیر چیزی نیست که امروز و فردا کنی. باید سر موقع بر بدهی تا بهترین نتیجه و ثمر را داشته باشی. صبح که بر به دکه بیاید، عصر باید برود در درخت انجیر. اگر شب بماند، خراب می‌شود.»
آنها ادامه می‌دهند: «ما برها را بدون واسطه از ایج می‌آوریم. زمان بر دادن هر سال از ۱ خرداد تا ١ تیر بود؛ اما امسال که سال عقب است، از ۱۰ خرداد شروع شده و تا ۱۰ تیر ادامه دارد.»
جهاد کشاورزی فعال شود
آنها در حالی با راه‌اندازی این بازارچه مخالفند که معاون ایستگاه تحقیقات انجیر استهبان می‌گوید: «ما دو سال داد زدیم و نتیجه‌اش دو روز بازارچه در سال گذشته شد. متأسفانه هنوز مردم ما باید بروند درِ خانه‌ها و به شکل فله‌ای بر بخرند. وجود بازارچه فروش بر انجیر خیلی لازم است؛ چون هنوز بیش از ۵۰ درصد باغداران ما برِ انجیر را نمی‌شناسند و آداب تهیه و استفاده از آن را نمی‌دانند. بنابراین باید کارشناسان به آنها کمک کنند.»
به عقیده جعفری، جهاد کشاورزی باید حضورش را پررنگ کند. وی ادامه می‌دهد: «به نظر من جمع کردن این چند فروشنده بر نباید کار سختی باشد. زمانی می‌توانیم بازار را راه‌اندازی کنیم که اداره‌های جهاد کشاورزی، صنعت و معدن، نیروی انتظامی و غیره به میدان بیایند و از مقام دوم انجیر کشور دفاع کنند. »
جعفری با بیان این که بازارچه بر انجیر سال گذشته عمری در حد ٢ یا ٣ روز داشت، خاطرنشان می‌کند: «وضعیت مدیریت نی‌ریز و استهبان متفاوت است. استهبان جایی دارد که همه در آن جمع می‌شوند. ولی فروش بر در نی‌ریز هنوز فله‌ای است و هر کسی آهنگ خودش را می‌زند و دکه‌ای دارد. در استهبان ادارات و انجیرکاران حداقل ۱۲ جلسه قبل از آن می‌گذارند تا هماهنگ شوند. برای برفروشان کارت شناسایی صادر می‌کنند و روی آن نظارت می‌شود. کارشناسان کلینیک گیاه پزشکی و باغبانی و بهداشت مشاوره می‌دهند و باید پاسخگو باشند. آنها و همچنین نیروی انتظامی به شکل فعال و سازماندهی شده در این بازارچه حضور دارند.
کاهش ٩٠ درصدی برِ نی‌ریز
مسعود راعی کشاورزی است که ۲۵ من بر برای ۵۰۰ درخت انجیرش در منطقه گل زردی تهیه کرده. او می‌گوید: «در این چند روز بر را از هر من ٧٠٠ تا ٣٥٠ هزار تومان خریده‌ام. ما خودمان هم درخت بر داریم که هر سال ٤٠ من بر می‌داد. اما امسال به خاطر تداخل آب و هوا، به سه یا چهار من رسیده است.»
جلیل شهامت در پلنگان ۳۰۰ درخت دارد و می‌گوید: «هر سال ۶۰ کیلو بر می‌دهم. او می‌گوید: «امسال بارش تگرگ باعث شده خیلی جاها بخصوص در نی‌ریز برها بریزد و کم شود.»
علی سلمان پور هزار درخت انجیر در پلنگان دارد و می‌گوید: «انجیرستان ما ۲۵۰ من بر لازم دارد. اما امسال فعلاً پنجاه من بر به قیمت ٣٠ میلیون تومان خریده‌ام. البته پولش را زمانی می‌دهم که انجیر به ثمر رسیده است. »
این در حالی است که به گفته کشاورزی که نخواست خودش را معرفی کند، برخی برفروشان نسیه می‌دهند و هنگام محصول، انجیر کشاورزان بدهکار را که چاره‌ای ندارند، به قیمتی پایین‌تر از ارزش واقعی می‌خرند و سود دوجانبه می‌برند.
بازار انحصاری
درویش آتشی نایب رئیس و حسین ارشدی مدیرعامل تعاونی انجیرکاران هم در خیابان امام خمینی نرسیده به امامزادگان ایستگاه فروش بر دارند. آتشی می‌گوید: «٩٠ درصد بر نی‌ریز ریزش داشته که علت دقیق آن معلوم نیست. در زمان حاصل دهی اگر بارندگی زیاد باشد، بر از حالت اولیه‌اش خارج می شود.»
١١ خرداد که آنها فروش بر را شروع کرده‌اند، قیمت ۹۰۰ هزار تومان بوده و تا امروز (٢١ خرداد) به هر من ۲۰۰ هزار تومان رسیده است.
آتشی می‌گوید:«سال گذشته همین موقع هر من بر ٢٠ هزار تومان بود. ٥٠ درصد علت گرانی آن، دلال است؛ اگر بروید در میدان ایج، بیش از ۲۰۰ نفر را می‌بینید دارند بر می‌خرند که از این ۲۰۰ نفر ۳۰ نفرشان هم مالک نیست. تغییر آب و هوا و کمبود بر نیز حدود ۵۰ درصد علت گرانی آن است. »
مدیرعامل و نایب رئیس انجمن انجیرکاران با راه‌اندازی بازارچه خرید و فروش در یک منطقه موافقند و معتقدند اگر در یک محل باشد، روی قیمت و کیفیت اثر می‌گذارد.
آتشی ادامه می‌دهد: «بازار بر انحصاری شده و نزدیک ۳۰ سال است که دارد در محله امام مهدی خرید و فروش می‌شود. طبیعی است که اگر ما بخواهیم مثل سال گذشته به آنجا برویم، عده‌ای ناراضی‌اند. برای راه‌اندازی بازارچه جلساتی در جهاد کشاورزی، فرمانداری و تعاونی انجیرکاران گرفته شد و قرار بود جهاد کشاورزی، نیروی انتظامی و اتاق ترویج هماهنگی و همکاری داشته باشند؛ اما این اتفاق نیفتاد و متأسفانه مردم هم همکاری نکردند؛ بر خلاف استهبان که همه با هم همکاری دارند.»
راهکار نجات انجیر نی‌ریز
مدیرعامل تعاونی انجیرکاران پیشنهاد می‌دهد: «اگر منابع طبیعی و جهاد کشاورزی ٢٠ هکتار زمین به تعاونی انجیرکاران می‌دادند، می‌شد همه برِ نی‌ریز را تأمین کرد و این قدر قیمتها بالا نمی‌رفت و انحصاری نمی‌شد. در این صورت، بعد از ۵ سال که ۵۰ میلیون تومان خرج می‌کردیم ،۲۰ میلیارد تومان درآمد داشت و به نفع کشاورزان بود.»
حسین ارشدی اضافه می‌کند: «ما از مسئولان تشکر می‌کنیم؛ ولی توقع داریم که به انجیرکاران بیشتر رسیدگی کنند. چرا که ٥٠ درصد آنها به خاطر عدم توانایی مالی نمی‌توانند بر بدهند. اگر صندوق توسعه کشاورزی وامی به انجیرکاران می‌داد، می‌توانستند این کار را انجام دهند.»
به گفته آنها بر مرغوب باید گرده و زنبور (پشه) داشته باشد. بر قاسمی چهار روز از آن پشه بیرون می‌آید؛ در حالی که بر کوهکی ۲۴ ساعت. درجه حرارت محل نگهداری قبل از بر دادن هم باید گرم نباشد تا پشه‌ها بیرون نیایند.
بازارِ بر ساماندهی می‌شود
در همین رابطه مدیر جهاد کشاورزی شهرستان نی‌ریز خبر از برنامه جهاد برای ساماندهی مراکز فروش بر داد و گفت: «البته ساماندهی این بازار با وجود دلالان کار سختی است. اما در حال رایزنی با کارشناس مرکز تحقیقات انجیر استهبان هستیم و دستورالعمل‌ها را گرفته‌ایم. می‌‌خواهیم در آینده برای توزیع‌کنندگان مورد اعتمادمان مجوز صادر کنیم و استانداردهایی داشته باشیم که نزدیک به استاندارد سراسری برِ انجیر و مرکز تحقیقات آن باشد. »
به گفته ذبیح‌ا... سیروسی، بر باید به موقع خریداری و مسائل فنی آن رعایت شود. ضمن این که افرادی که در آن دخیل هستند، باید افراد فنی باشند و شرایط عرضه و نگهداری آن را بدانند.
وی افزود: «راه‌اندازی بازارچه برِ انجیر در سال گذشته کار خوبی بود؛ ولی چون افراد غیر متخصص در این بازار هستند و ما اهرم فشار نداریم، این کار تکرار نشد. ولی اگر آن را ساماندهی کنیم و مجوز بدهیم، موظف به اجرای آن هستند.»
