بر اساس بررسیهای انجام شده در خصوص قیمتها در روز چهارشنبه ٢١ آذرماه برای آجیل شب یلداکیلویی ٨٠ تا ١٢٠ هزارتومان متغیر بود.
در بخش میوهها هر کیلو پرتقال ٢٥٠٠ تا ٦٠٠٠ تومان و هر کیلو سیب٧٠٠٠ تا٩٠٠٠ تومان میباشد.
هندوانه و انار از جمله میوههایی هستند که حضور آنها در سفره شب یلدا یکی از ضرورتها به شمار میرود که قیمت هر کیلو انار بین ٤٠٠٠ تا٦٠٠٠ تومان و هندوانه هر کیلو بین ٢٨٠٠ تا٥٠٠٠ تومان میباشد.
شیرینی قنادیها بسته به نوع خشک و تر آن بین ١٥ تا ١٦ هزار تومان متغیر بود.
گفتنی است این قیمتها از چندین مرکز در خیابانهای شهر نیریز گرفته شده که اختلاف آنها در بازار زیاد بود.
بر اساس نرخهای بالا اگر بسته شب یلدای خانواده ٥ نفره شامل نیم کیلو آجیل مخصوص شب یلدا به طور متوسط به قیمت ٦٠ هزار تومان، یک هندوانه دو کیلویی به قیمت حدودی ٨ هزار تومان، ١ کیلوگرم انار ٥ هزار تومان و یک ظرف میوه ٢ کیلویی شامل سیب و پرتقال ١٣ هزار تومان، ٨٦ هزار تومان میشود به اضافه یک کیلو شیرینی به قیمت کیلویی ١٥ هزار تومان. با یک حساب سرانگشتی در مجموع، به طور متوسط هزینه یک شب یلدای معمولی برای یک خانواده پنج نفره ١٠١ هزار تومان آب میخورد.
*****
به سراغ همشهریان رفتیم تا در مورد رسم و رسوم و برگزاری جشن شب یلدا در این گرانی بازار گفتوگویی انجام دهیم.
هر کسی چیزی می خرد
زینب محمودیخواه که ٤ فرزند دارد. میگوید شب یلدا با خواهر و برادرهایم همه دور همجمع میشویم و هرکسی به دلخواه خودش چیزی میخرد البته از قبل هماهنگ میکنیم که هر کسی چه بیاورد.
حجم خرید کم میشود
محمودیخواه که خودش مغازه میوهفروشی دارد، با تأسف میگوید: امسال هم مثل هر سال روزهای پایانی پاییز میوهها گران میشود، مردم هم که مجبورند با دست خالی خرید کنند؛ که در این مواقع معمولاً حجم خرید را کمتر میکنند.
او یادی میکند از یلداهای قدیم که چقدر بین مردم صمیمت بود هرکسی هر اندازه شیرینی، میوه و یا آجیل داشت جلو مهمان میگذاشت. اما الان تجملات به حدی زیاد شده که حتی با عروس و داماد خودت هم تعارف داری.
رفتن به خانه پدربزرگ و یا مادر بزرگ
محمد. ن بازنشسته دولت که ٧٨ سال سن دارد برای خرید شیرینی آمده؛ میگوید: « با این وضعیت گرانی و حقوق ناچیز ما، خرید شب یلدا خیلی سخت است. رسم ما در شب چله این است که تمام خانواده در خانه پدربزرگ و یا مادر بزرگ جمع میشوند و این شب را همراه با برنامههای پیشنهادی شاد به صبح میرسانیم.»
یادمان نرود چرا دور هم جمع میشویم
دخترش که کنارش ایستاده ادامه میدهد. «الان یلدا شده چشمهمچشمی. فقط همه منتظرند مراسمی باشد که زود عکس خود را در فضاهای مجازی پخش کنند. گاهی آنقدر در گوشی خود غرق میشوند که یادشان میرود برای چه چیزی دور هم جمع شدهاند.»
خوشی در خوردن و سفره رنگین نیست
داود عابدی ٢٨ ساله بشدت با تجملات مخالف است و شب یلدا را بلندترین شب سال میداند. از نظر او برخی مغازهدارها به بهانه این شب به مردم اجحاف میکنند. او میگوید: «شب یلدا شبی است که از دور همنشستن لذت ببریم. گل بگویم وگل بشنویم. نه اینکه سفرههای رنگین داشته باشیم اما صمیمتی نباشد. خوشی در خوردن و سفره رنگین نیست. باید به اندازه نیاز خرید کرد که اسراف نکنیم. »
از تنقلاتی خانه استفاده کنیم
سعیده آموزگار همانطور که بچه یک ساله خود را در بغل گرفته؛ در مورد شب یلدا میگوید. شب یلدا آخرین شب پاییز است.
او که اصالتاً استهبانی است، میگوید: در خانواده پدری من رسم این است که در بلندترین شب سال به خانه بزرگ خاندان برویم. پدربزرگ برایمان فال حافظ بگیرد و درمورد گذشتهها صحبت کند.
او اشارهای به گرانی میوه میکند و ادامه میدهد: به نظر من بهتراست در این وضعیت گرانی تجملات را کنار بگذاریم و مثل قدیم از تنقلاتی که خودمان درخانه داریم، استفاده کنیم. مثل انجیر، مویز و... و هرکسی هرچه در خانه دارد بیاورد تا همه خرج روی دوش میزبان نباشد.
گرانی برای من و تو تنها نیست
حاجرمضان دیانت که ٧٧ بهار زندگی را پشت سرگذاشته، معتقد است نباید گرانی باعث شود خوشی و خرمی را از خودمان بگیریم. میگوید: «گرانی برای من و تو تنها که نیست برای ٨٠ میلیون نفر است. شب یلدا فرزندانم به خانه من میآیند. همه خرج را خودم میدهم و دوست دارم به آنها خوش بگذرد. آخر یک شب است و بچههایم هم که غریبه نیستند. »
دیانت یادی از یلداهای قدیم میکند و میگوید: «قدیم صمیمت بیشتر بود؛ خیلی خوش بودیم، نی میزدیم، شادی میکردیم. آجیلمان نیمکیلو مویز بود و نیم کیلو تخمه آفتابگردان. شب یلدا شاهنامه داشتیم؛ و برای همه اعضای خانواده فال حافظ میگرفتیم.»
یک شب است باید خوش گذراند
بازار شلوغ است، اما چندان خبری از خرید نیست و مردم بیشتر قیمت اجناس را میپرسند و کالایی نمیخرند. در بازار «محمد دریا» را میبینم که قصد خرید میوه را دارد، میگوید: «شب یلدا اولین شب چله است. شب دورهمی است که تخمه میشکنیم و با گردو ، بادام و میوه از مهمانان پذیرایی میکنیم.»
از نظر او سادگی این شب دست خود افراد است. او میگوید: «میوه و شیرینی گران است اما نمیشود که نخرید، من معتقدم مهمان که آمد باید خرجش را هم به جان خرید. یک شب است باید خوش گذراند. حالا فرقی نمیکند گران باشد یا ارزان. »
یلدا با شبهای دیگر فرقی ندارد
به نظر زهرا شفاعت شب یلدا فرقی با بقیه شبها ندارد و میگوید: «اما ارزش ندارد به بهانه شب یلدا و بلندی تنها یک دقیقهای کلی بریز و بپاش داشته باشیم و اسراف کنیم. مگر بقیه شبها نمیشود با اعضای خانواده دور هم جمع شد.»
ادامه میدهد: «مغازههای میوه و آجیلفروشی به مناسبت شب یلدا قیمتها را بالا میبرند که از نظر من این افزایش قیمت اصلاً درست نیست و چه خوب است که در این ایام بازرسان اتاق اصناف و صنعت، معدن و تجارت در بازار فعال شوند تا مردم بتوانند با خیال آسوده خرید کنند.»
مهمانی و دورهمی بدون میوه نمیشود
جلوی یکی از میوه فروشیها خانمی مشغول پرس و جو در خصوص قیمت میوهها از فروشنده است. میگوید: «میوهها از هفته گذشته گرانتر شده است ولی چکار کنیم. یک شب است. مهمانی و دورهمی که بدون میوه نمیشود.»
ادامه میدهد: «بالارفتن قیمتها بحث شب یلدا نیست الان ماهها است که قیمتها روز به روز تغییر میکند و مسئولان هم اقدامی برای آسایش مردم نمیکنند. »