روزگاران قدیم در هنگامه‌ی جشن یلدا، فک و فامیل جمع می‌گشتند و جشن می‌گرفتند و شادی می‌کردند و حکایتهای امیر ارسلان نامدار می‌خواندند و فال می‌زدند بی کم و کاست و دلشان از کژی‌های روزگار پالوده می‌شد و پیوند خویشی مستحکم می‌گشت و کذا و کذا ...
امروزِ روز اما حکایت دیگری برقرار است. چه حکایتی؟
اندکی دندان بر جگر نهید تا واگویه کنم.
برای جشن یلدایی مختصر که دیدار باشد و شادی برقرار و غم برکنار، و همان شود که حافظ گفت: (زبانم لال) «دیدار شد میسر و بوس و کنار هم»، باید دو یا سه خانواده جمع همی گردند و ضیافت همی سازند و گویند و شنوند و شعر خوانند و تفأل زنند تا پاسی از شب.
و اما بعد ...
به همین گفتن و شنیدن و شعر خواندن نیست که چنین بزمی لاجرم باید با میوه و شیرینی و چای و آجیل و انار و هندوانه مزیّن باشد.
خفن معلوم است که در کمینه حالت آن، صاحبخانه‌ی نگون‌بخت باید١٥٠ تا ٢٠٠ و گاهی ٣٠٠ هزار تومان (بدون خرید پسته ٢٠٠ هزار تومانی) پیاده شود تا بزم آبرومند باشد و در قفایش لُغاز نخوانند و عیب نگویند و کام صاحبخانه از پسِ آن بزمِ شیرین، تلخ نگردد و کذا.
مردمان بیچاره ما از مرحمت کفایت مسئولان به آنچنان فشار اقتصادی مبتلایند که این جشنها به جانشان نمی‌نشیند و اول بار تا نام یلدا می‌شنوند پشتشان از مخارج آن به لرزه می‌افتد بی‌کم و کاست.
حق نیست که این واپسین جشنهای باقیمانده ملی که از ازمنه کیانیان برقرار بوده -زبانم لال- کمرنگ گردد و در محاق شود. از همین روی پیشنهادی چند دارم که هم جشن ملی یلدا و هم جیب مردمان برقرار ماند ان‌شاءالله تعالی.
و آن این که:
الف- یلدا را دانگی (یا همان دُنگی خودمان) محاسبه کنند و هر کس سهم به تساوی و تعادل دهد تا بزم بر همگان خوش آید.
ب- به اندازه خَرَند و اسراف و تبذیر و اتلاف و افراط و زیاده‌روی و ولخرجی نکنند که مایه خشم خدا و رنج خلق و نقصان مال باشد و کذا و کذا.
ج- به اندازه خورَند و مقدار نگه دارند و تا خرخره نلُمبانند و معده را انبان (خیک، مشک) مأکولات و مشروبات نکنند که عرفا گویند: گر غذا به اندازه نیاز خوری، تو غذا را خورده‌ای و چون بیش از نیاز خوری غذا تو را می‌خورد. (این پند عمری را کفایت کند و سلامت جان و تن در آن است و سعادت دنیا و آخرت به ارمغان آرد بی‌کم و کاست)
د- اگر دستشان به جیبشان کوتاه نیست، فامیل و همسایه مستمند را به کمکی بنوازند و دلشاد کنند و در شادی شریک شوند که سعدی فرماید:
عبادت (طریقت) به جز خدمت خلق نیست
به تسبیح و سجاده و دلق نیست
هـ- و در آخر ...
وای فای خاموش کنند و موبایل به کناری نهند و قدر یلدا دانند و لختی به گفتن و شنیدن و شادی پردازند و دوستی و مهربانی کنند و کینه‌ها بزدایند و البته از گناه زبان بر حذر باشند.
یلدا بر شما ایرانیان فرخنده و میمون و برقرار باد
شاعر پارسی‌سُرای (امیر خسرو دهلوی) سُراید:
هر شبی در غم هجرت شب یلداست مرا
که به سالی به جهان یک شب یلدایی هست
*****
تا دُرودی دیگر بار ... بدرود
میرزای نی‌ریزی
