/ برخی لوازم یدکی تقلبی شده است
/ مشتری دارم که دو سه ماه است ماشینش را اینجا گذاشته و پول تعمیرش را ندارد
/ الآن ٩٠ درصد مردم به لوازم یدکی دست دوم و استوک رو آورده‌اند
/ سرویس کامل یک پژو در تعویض روغنی، از ٥٠ به ١٢٠ هزار تومان رسیده است
/ بازار افتاده دست یک مشت دلال
عابد نعمتی، نی‌ریزان فارس: نوسانات ارزی چند ماه اخیر موجب شده تا بازار لوازم یدکی خودرو به طور ناگهانی و بی‌ضابطه افزایش ١٠٠ تا ٤٠٠ درصدی قیمتها را تجربه کند.
گران و نایاب
جعفر زردشت مسئول فروش قطعات یدکی ایران‌خودرو نی‌ریز می‌گوید که همزمان با افزایش شدید قیمتها، برخی قطعه‌ها نایاب شده است.
او اضافه می‌کند که دیسک و صفحه پژو ٤٠٥ در یک ماه گذشته از ٢٢٠ هزار تومان به ٦١٠ هزار تومان رسیده و در بازار آزاد تا ٨٥٠ هزار تومان هم فروش می‌رود. قطعه‌ای که به گفته وی تا چند ماه پیش ١٨٥ هزار تومان در بازار عرضه می‌شد.
همچنین لنت ترمز جلو از ٨٥ به ١٨٥ هزار تومان، دینام پژو ٢٠٦ از ٣٠٠ به ٨٣٠ هزار تومان، سرسیلندر پژو ٤٠٥ از ٥٤٠ به ١ میلیون و ٨٠٠ هزار تومان رسیده و قدرت خرید مردم را به شدت کاهش داده است.
سبد خرید اجباری
به بیان زردشت، سیر صعودی قیمتها هنوز ادامه دارد. این در حالی است که آنها با کاهش لوازم یدکی مواجه‌اند و طبقات فروشگاهشان خالی شده است.
می‌گوید: «شرکت ما را مجبور می‌کند که سبد کالایی تعیین شده خودشان را بخریم.»
سبد کالایی که به گفته او جنسهای بنجل دارد و باید سالها در طبقات این فروشگاه خاک بخورد.
این مشکل را فروشگاه قطعات یدکی سایپا نیز دارد. فرزانه فربد مسئول این فروشگاه با ناراحتی می‌گوید: «شرکت سایپا فکر نماینده‌اش هم نیست؛ چه برسد به مشتری.»
به بیان وی، با وجودی که آنها خدمات صافکاری و نقاشی ندارند، مجبورند ٤٥ گلگیر را در بسته اجباری بخرند تا بتوانند چند عدد کیت کلاچ یا واترپمپ را که قطعاتی پر مصرف است، تأمین کنند.
این خواب سرمایه به ضرر آنهاست؛ اما به نظر می‌رسد شرایط موجود، راهی برای نمایندگان فروش لوازم یدکی باقی نگذاشته است.
گارانتی بی فایده
او می‌گوید: «خودمان هم رویمان نمی‌شود به مشتری بگوییم فلان قطعه را نداریم یا این که قیمتش این همه افزایش داشته است.»
به بیان فربد، طی سه ماه گذشته خمره اگزوز تیبا از ٧٥ به ٣٠٠ هزار تومان، بلبرینگ عقب شفت دوم از ٢٠ به ٦٠ هزار تومان، کیت کلاچ از ٢٤٠ به ٦٠٠ هزار تومان و واترپمپ از ٦٠ به ١٣٠ هزار تومان رسیده است.
در این میان کمبود قطعات یدکی تبدیل به مشکلی مضاعف شده و به گفته او، شرکت سایپا تعهداتش در مورد گارانتی‌ها را هم نمی‌تواند انجام دهد. از جمله شیشه‌بالابر تیبا که یک سال است عرضه نمی‌شود یا سوئیت چرخشی (جهت کنترل ایربگ) که حداقل یک ماه طول می‌کشد تا به دست مشتری برسد.
اما وقتی شرکت قطعه ندارد، چگونه خودرو تولید می‌کند؟
فربد در پاسخ به این سؤال می‌گوید: «شرکت تولید هم نمی‌کند و ٣ ماه است خودرو امانی نداشته‌ایم. خود من خودرو ١١١ را به شکل پیش‌فروش ثبت‌نام کرده‌ام و دعوتنامه‌اش می‌بایست تا مرداد ماه می‌آمد؛ اما حالا صداهایی به گوش می‌رسد که می‌خواهند خودو را به قیمت روز تحویل دهند.»
مشتریان دست خالی
نماینده ایساکو نی‌ریز هم از این قاعده مستثنی نیست. امین همایونی مسئول فروش این نمایندگی معتقد است وظیفه ایساکو تأمین قطعات است؛ اما طبق نیازمان به ما قطعه نمی‌دهند.
می‌گوید: «بازار افتاده دست یک مشت دلال. حال دلال که هست؟ معلوم است؛ خودشان هستند.»
او که همان روز ٥٠ میلیون تومان جنس سفارش داده و تنها با ١٠ میلیون تومان آن موافقت شده، می‌گوید: «این وسط فقط مردمند که ضرر می‌کنند. روزی ٥٠ تا مشتری می‌آیند که وقتی قیمتها را می‌بینند، دست خالی می‌روند. چند نفر از مشتری‌ها را می‌شناسم که ماشینشان در خانه خوابیده و تعمیر نمی‌کنند.»
به بیان وی، قیمت لوازم یدکی نسبت به ماه‌های مرداد و شهریور تا ٤ برابر افزایش داشته است. از جمله لنت که از ٧٠ به ١٩٠ هزار تومان، قالپاق سوپاپ از ١١٠ به ٢٤٠ هزار تومان، ترموستات پیکان از ٦ به ٢٠ هزار تومان و پک کامل تسمه‌تایم ال٩٠ از ٢٠٠ به یک میلیون تومان رسیده است.
می‌گوید: «از وقتی ضد یخ ٥ هزار تومانی به ٢٢ هزار تومان رسیده و آب رادیاتور گران شده، مردم می‌گویند همان آب معمولی را می‌ریزیم.»
محسن محمدپور هم از دیگر فروشندگان لوازم یدکی است که می‌گوید: «قبلاً عمده‌فروشها خودشان تماس می‌گرفتند؛ اما حالا که ما سفارش داریم، نمی‌فروشند.»
هجوم قطعات تقلبی
در این بین به نظر می‌رسد قطعه‌سازها هم مشکل دارند. از جمله کارخانه رینگ‌اسپرت نی‌ریز که با کمبود و گرانی مواد اولیه مواجه شده و رینگ خودرو و دسته موتور تولیدی‌اش، در نمایندگی ایران خودرو این شهرستان هم فروش دارد.
همان‌طور که سید‌مهدی کاظمی سخنگوی اتحادیه صنف فروشندگان لوازم یدکی اتومبیل و ماشین‌آلات در رسانه‌ها گفته بود: «با توجه به تأمین بخش زیادی از لوازم یدکی بازار و همچنین مواد اولیه مورد نیاز قطعه‌سازان از خارج کشور، صنف فروشندگان لوازم یدکی وابستگی بسیار زیادی به ارز دارد.»
کمبود عرضه حتی باعث شده تا برخی قطعات بی‌کیفیت وارد بازار وارد شده و مورد استفاده قرار گیرد. در این خصوص علیرضا نیک‌آیین رئیس اتحادیه تعمیرکاران خودرو کشور در گفتگو با رسانه‌ها اظهار داشت: «تعمیرکاران ما قربانی تقلب هستند و این قطعات کیفیت کار تعمیرکاران را زیر سؤال برده است.»
وی افزود: «قطعات پرمصرف مانند لنت ترمز، دیسک صفحه کلاچ و فیلترها حدود ٣٠٠ تا ٤٠٠ درصد افزایش قیمت داشته و وجود واسطه‌های متعدد، از علل این افزایش است.»
نیک‌آیین با بیان این که کمبود عرضه در بازار لوازم یدکی وجود دارد، گفت: «کیفیت قطعات هم کاهش داشته و برخی کارخانه‌های قطعه‌ساز، به علت نرسیدن مواد اولیه، قطعات کنار رفته از خط تولید را وارد بازار کرده‌اند.»
محسن سهرابی استاد مکانیکی است که در بلوار استقلال تعمیرگاه دارد. او از کمبود قطعه اصلی در بازار می‌گوید و این که برخی لوازم یدکی تقلبی شده است.
می‌گوید: «جعبه همان جعبه اصلی است؛ در حالی که قطعه‌ای دیگر داخلش است. این در کار ما دوباره‌کاری می‌شود؛ چرا که برخی اوقات مجبوریم مجدداً خودرو را تعمیر یا آن را رایگان باز کنیم.»
ادامه می‌دهد: «در این اوضاع، بازار فقط برای افراد متقلب خوب شده است که جنسهای مانده در انبارشان را راحت و با قیمت بالا می‌فروشند.»
بازار دست دومها
سهرابی می‌گوید: «مشتری دارم که دو سه ماه است ماشینش را اینجا گذاشته و پول تعمیرش را ندارد. برخی هم می‌گویند فعلاً تعمیر نمی‌کنیم و همین طور با آن حرکت می‌کنیم تا ببینند وضعیت چه می‌شود.»
موردی که به گفته اسماعیل زارع مسئول مکانیکی حاج حسین زارع، باعث می‌شود آسیبهای بیشتری به خودرو وارد شود و در مواردی هم خطرناک باشد.
او معتقد است الآن ٩٠ درصد مردم به لوازم یدکی دست دوم و استوک رو آورده‌اند.
روغن و باتری
در این بین، قیمت انواع روغن خودرو نیز حداقل ٢ برابر شده است. سیدحبیب دبستانی که در بلوار ولیعصر تعویض روغنی دارد، به کمبود روغن در بازار علی‌رغم گرانی آن اشاره می‌کند.
کاظم پورکانی هم که مسئول تعویض روغنی برادران پورکانی در انتهای خیابان امام خمینی است، می‌گوید: «روغنی که به ما می‌دهند سهمیه‌بندی شده و شرکتهای روغن، ماهیانه بیشتر از ٥٠ میلیون تومان جنس نمی‌فروشند. آنها می‌گویند مواد اولیه نداریم یا خیلی گران شده است. ما هم سفارشمان را می‌دهیم و دو ماه بعد با نرخ روز تحویلمان می‌دهند.»
به گفته پورکانی، برخی مشتریان اصرار دارند مازاد بر نیازشان روغن بخرند و در خانه انبار کنند و برخی هم روی کیلومترهای بالا روغن را عوض می‌کنند که برای خودرو ضرر دارد.
به بیان وی، سرویس کامل اتوبوس و کامیونهای جدید از ٦٠٠ هزار تومان در فروردین ماه به حدود ٢ میلیون تومان و سرویس کامل یک خودرو پژو نیز از ٥٠ به ١٢٠ هزار تومان رسیده است.
او همچنین می‌گوید: «روغن هیدرولیک زانتیا از ٤٠ به ١٠٠ هزار تومان، ضدیخ فوکس از ٨ به ٢٠ هزار تومان و فیلتر پراید از ٣ به ١٠ هزار تومان رسیده است.»
در همین باره تقی علی‌اکبری، رئیس اتحادیه باتری‌سازان و باتری‌فروشان به رسانه‌ها گفته است: «از فروردین‌ماه امسال تاکنون قیمت باتری خودرو ٤ برابر شده است.»
وضعیت لاستیک هم که دیگر مشخص است و به مطالبه اصلی کامیونداران در چند ماه اخیر تبدیل شده است.
حال نوسانات ارزی کم‌سابقه یا شاید هم بی‌سابقه چند ماه گذشته موجب اختلال در بازار لوازم یدکی خودرو شده تا این بازار در بلاتکلیفی قیمت به سر ببرد.
به نظر می‌رسد یکی از پیامدهایی که نوسانات ارزی برای بازار لوازم یدکی و البته قطعات خودرو به وجود آورده، توقف ثبت سفارش توسط واردکنندگان و بلاتکلیفی تولیدکنندگان داخلی برای ثبات قیمتها باشد.
همین امر موجب کاهش عرضه در بازار و به دنبال آن افزایش قیمت شده تا دلالان هم از این فرصت استفاده کنند و از آشفتگی بازار به نفع خود سود ببرند.
