/ ساعت ٨ شب است و فروشگاه ما بسیار خلوت
/ مشتریان سؤال میکنند، میگذارند زمین و میروند
/ قیمت رب گوجه ٨ هزار تومان درج شده اما میگویند باید ١٥٢٠٠ بفروشید
مردم را چه میشود؟ چرا اینطور شدهاند؟
این سؤالی بود که تا یک هفته پیش به ذهن خیلیها میآمد. گرانی ناگهانی دلار و بالا رفتن عجیب و غریب قیمت اجناس از خودرو گرفته تا رب گوجه فرنگی و پوشک بچه، آرامش بازار و روان مردم را به هم ریخت و در این مدت رفتارهای عجیب و غریبی از مردم سر زد. از یک سو دلالان ارز و محتکران کالا به این اوضاع مشوّش دامن زدند و بر نگرانیهای مردم افزودند و از طرفی مردم به فروشگاههای بزرگ و هایپراستارها هجوم بردند و از ترس گرانی و قحطی تا چند برابر نیاز خود خریدند و در خانهها انبار کردند.
همه چیز اما یک شبه فرو ریخت. دلار در عرض چند ساعت سقوطآزاد کرد و از برج عاج خود پایین آمد تا باری دیگر تمام معادلات را به هم بریزد. اتفاقی که به خوشحالی عموم مردم و ناراحتی سودجویان انجامید.
این تغییرات ناگهانی به همان سرعتی که رخ داد، روی بازارها اثر گذاشت و مغازههای بزرگ را خالی از خریدار کرد. گرچه برای اثرگذاری روی قیمتها شاید خیلی زود باشد. حتی شنیده شده در یکی از هایپراستارهای بزرگ تهران، مردم به محض شنیدن خبر سقوط آزاد دلار، سبدهای مملو از کالا را رها کرده و رفتهاند.
... در نیریز هم وضع به همین منوال بود.
مدیر هایپر استار آرتا به ما میگوید: الان ساعت ٨ شب است و فروشگاه ما بسیار خلوت شده و جو آرامی حاکم است. تعداد مشتریها به یک دهم رسیده و از آن شلوغی و خریدهای فشرده خبری نیست.
به گفته مجید کاویانی معمولاً قبل از تحویل سال و در روزهای آخر اسفند، مردم به اندازه مصرف یک تا دو هفته خانواده خرید میکردند. ولی الان خریدها طوری شده بود که مردم برای ٣-٤ ماه خود خرید داشتند و در انباری خانه ذخیره میکردند.
او عقیده دارد قیمتها به این زودی پایین نمیآید و حتی بعید است به زمان دلار ٣-٤ هزار تومانی برسد. البته در صورت تثبیت قیمت دلار در حدود ٨ تا ١٠ هزار تومان، ممکن است آن قیمتهای کاذبی که بعضی کالاها داشتند و بالاتر از قیمت روی کالا به فروش میرسید، حذف شود.
مجید کاویانی میگوید: البته با توجه به خریدهای چند برابری که بعضی خانوادهها داشتند، ما انتظار آرامش بعد از طوفان را داشتیم و میدانستیم که بالاخره روزی انبار خانهها پر میشود، ولی کاهش ناگهانی قیمت دلار به این مسئله دامن زد و آن را جلو انداخت.
در مرکز شهر صاحبان سه فروشگاه اصلی که کممشتری به نظر میرسند، همه در یک فروشگاه جمع شده و بر حسب اتفاق در مورد وضعیت فعلی بازار گپ میزنند.
هادی قانع، مجتبی هاشمنیا و ایمان کاویانی.
به گفته آنها در دوره افزایش قیمت دلار، برخی خانوادهها تا ٣ برابر خرید میکردند اگر چه همه استطاعت نداشتند و در حد نیاز روزانه خرید میکردند. البته این کار را بد میدانستند ولی انجام میدادند.
مجتبی هاشمنیا میگوید: خیلی پیش میآمد که مشتری میآمد و میگفت مراسم داریم ٤ کیسه برنج بده. روغن هم ٥ تا بگذار. شکر و حبوبات و مواد شوینده و خلاصه خیلی چیزها را میخرید به بهانه مراسم. بعضی اقلام را هم از مغازه کناری میخرید.
هادی قانع به خنده ادامه میدهد: تازه این در شرایطی بود که مردم به دلیل خشکسالی و کاهش برداشت پسته درآمد نداشتند وگرنه شاید چیزی برای بقیه باقی نمیگذاشتند.
به گفته آنها پس از کاهش ناگهانی قیمت دلار، مردم خرید نمیکنند و منتظر کاهش قیمتها هستند. اگرچه این کاهش قیمت به این زودیها نخواهد بود.
آنها میگفتند: البته در این شرایط، جلو افزایش قیمت اجناس گرفته میشود و قیمتها بادکنکی بالا نمی رود.
مشکل امروز بازار نیریز کمبود برخی کالاها است که به دلیل اختلال در عبور و مرور کامیونها اتفاق افتاده است.
ایمان کاویانی در مورد دلیل فروش کالا بالاتر از قیمت درج شده روی آن میگوید: قیمت روی روغن اویلا ١٢ هزار تومان درج شده. ما این روغن را جلوی در کارخانه میخریم ١١٥٣٨ تومان. به این مبلغ کرایه و مالیات و ١٢ درصد سود را هم اضافه میکنیم و مجبوریم همین را ١٢٥٠٠ تومان بفروشیم. یعنی ٥٠٠ تومان بالاتر از قیمت روی کالا.
آنها میگویند: در این مدت مردم اعتراضات زیادی داشتند و فکر میکردند ما گرانفروشی میکنیم. حتی شکایت هم میکردند ولی تعزیرات در جریان بود و میدانست که همهچیز قانونی است.
هادی قانع در مورد پیشبینی بازار میگوید: به نظرم کاهش قیمت چندانی نخواهیم داشت. چون کارخانهها اجناس خود را با ارز نیما که ٧٥٠٠ تومان است تولید کردهاند و الان هم ارز از این قیمت پایینتر نمیرود.
آرامش بازار به نظر میرسد بیشتر روی فروشگاههای اصلی اثر گذاشته و در خرده فروشیهای محلات تغییری حس نمیشود. یکی از خردهفروشیهای خیابان طالقانی میگوید: مشتریهای ما تغییر چندانی نکردهاند. البته همیشه در اول ماه که مردم حقوق گرفتهاند خریدشان زیاد میشود ولی به مرور در اواسط ماه کمتر خرید میکنند و یکی دو روز بعد از واریز یارانه هم فروش زیاد میشود و دوباره افت میکند. الان هم همان شرایط حاکم است و تغییری نکرده.
او میگوید: تا دو روز پیش من مشتری داشتم که اندازه مصرف ٦ ماه خود دستمال کاغذی و مایع ظرفشویی خرید کرد. الان به نظر میرسد این جوّ روانی از بین برود. ضمن این که تا مدتی مردم باید اجناسی را که در خانهها انبار کردهاند مصرف کنند و این خود باعث کاهش تقاضا میشود.
محمدحسن حسیننژاد مسئول هایپراستار شهرداری میگوید: «ما روند فروش روزانهمان را داریم؛ اما آن توهّمی که بین مردم به وجود آمده بود که میخواهد قحطی شود، از بین رفته است. البته آن توهّم هم بین کسانی به وجود آمده بود که دستشان به دهانشان میرسید؛ وگرنه آنهایی که توانایی نداشتند، روزانه مایحتاجشان را میخریدند.»
او ادامه میدهد: «الآن خریدهای ما نقدی شده و تهیه بار به سختی انجام میشود. تخفیفهای ما از بین رفته و بار کمیاب شده است.»
به گفته او خیلی از اقلام مثل روغن، قیمت خریدش از قیمت مصرفکننده بیشتر است.
میگوید: «قیمت دستمال کاغذی سافتلن که روی آن ٧٥٠٠ تومان درج شده، به این راحتی بر نمیگردد. مگر دلار به ٤ هزار تومان برگردد و آن هم چند ماه بعد روی قیمتها اثر بگذارد.»
به گفته حسیننژاد چون سود آنها کم شده، تخفیفات هایپراستاری که به مردم میدادند، به صفر رسیده است.
مسئول هایپراستار شهرداری از افت فروش ٢٠ درصدی این فروشگاه بعد از کاهش نرخ دلار خبر میدهد؛ هر چند معتقد است میزان فروششان هنوز بیشتر از حالت معمولی است.
میگوید: «اگر این اواخر فروشمان نسبت به قبل ٥ برابر شده بود، حالا روی ٢ یا ٣ برابر آمده است.»
حسیننژاد اضافه میکند: «بعد از کاهش نرخ دلار، قیمتها پایین که نیامده هیچ، در برخی موارد افزایش هم داشته است.»
در ادامه، صاحب یکی از فروشگاههای بزرگ که نمیخواهد خودش را معرفی کند، میگوید: «تا قبل از کاهش نرخ دلار، مردم قیمتها را سؤال نمیکردند و فقط میخریدند. اما الآن سؤال میکنند و میگذارند زمین و میروند.»
او معتقد است شرایط فعلی برای مغازهدار بد شده؛ چون فروش پایین آمده و از آن طرف موعد چکهای فروشندگان میرسد.
وی امیدوار است وضعیت قیمتها بهتر شود و کنترل بیشتری روی آن انجام گیرد.
در این بین اما مسئول هایپراستار آریا نظر دیگری دارد. ذبیحا... زردشت میگوید: «فروش ما نسبت به قبل تغییری نکرده و اگر هم مردم هجوم آورده بودند، فقط بابت اجناسی مثل پوشک و دستمال کاغذی بود. وگرنه اقلامی مثل برنج و روغن گرانتر نشده و طبق سیستم ما، قیمت برنج در ٤ ماه گذشته تغییری نداشته است.»
او معتقد است عملاً اتفاقی در بازار نیفتاده؛ اما این مردماند که زندگی واقعی خودشان را نمیکنند و همراه با موج بالا و پایین میشوند و عرضه و تقاضا را به هم میریزند.
زردشت احتمال کاهش قیمتها را رد میکند و دلیل آن را کمبود جنس و مواد اولیه کارخانهها و همچنین افزایش هزینهها میداند.
ماجدی یکی از خرده فروشان فاز ٢ شهرک شهیدان رجایی و باهنر معتقد است که مشتریان خاص خود را دارد و اتفاق خاصی رخ نداده است.
او میگوید: قیمتها هیچ تغییری نکرده است بلکه زیاد هم شده است.
وی فاکتور روزهای ١٠ و ١١ مهرماه را به ما نشان میدهد و میگوید: ببیند نه تنها قیمتها پایین نیامده بلکه برای نمونه شیر یک لیتری پانل که در روز سه شنبه ٣٨٨٠ تومان بوده به ٤٠٠٠ هزار تومان رسیده است.
ماجدی از اینکه قیمتها روی بیثباتی میچرخد میگوید: روغن لادن قیمت مصرف کننده آنان ١٠٠٩٠ تومان درج شده اما در فاکتور برای ما ١١٢٠٠ تومان آمده، تاید ٢٤٩٠ تومان قیمت خرده اما خرید ما ٣٦٠٠ تومان است.
وی قوطیهای رب گوجهای را به ما نشان میدهد که فاقد قیمت مصرف کننده است و تولید آن مربوط به مهر ١٣٩٦! او میگوید: در آن زمان که هنوز بحث قیمتها بدین شکل مطرح نبوده پس چرا قیمت درج نشده.
این خردهفروش نیریزی قوطیهای گوجهای را به ما نشان میدهد که قیمت ٨ هزار تومان درج شده است و میگوید الان برای ما فاکتور زدهاند که باید ١٥٢٠٠ بفروشید.