این هفته مصادف با چند رخداد سیاسی و مذهبی است. رحلت امام خمینی(رحمت خداوند بر او باد)، ١٥ خرداد سالروز شروع نهضت اسلامی در سال ١٣٤٢خورشیدی، شبهای قدر و شهادت مولای متقیان امام علی (سلام ودرود خداوند بر او باد).
در این نوشتار کوتاه به نهضت ١٥ خرداد و نقش امام خمینی در شروع و تداوم آن میپردازیم.
کشورما در ١٥٠ سال گذشته قیامها، شورشهای متعدد و دو انقلاب را تجربه کرده است. نهضت تنباکو علیه امپراتوری انگلیس، نهضت جنگل، نهضت ملی صنعت نفت، قیام شیخ محمدخیابانی،تجزیهطلبیفرقهدمکرات مارکسیستی آذربایجان به رهبری سید جعفر پیشهوری، مقاومتهای مسلحانه در برابر پلیس جنوب انگلیس مشهور به S.P.R توسط اهالی فارس و بوشهر با جلوداری سردارانی همچون رئیسعلی دلواری و دو انقلاب مشروطه و اسلامی که اولی در سال ١٢٨٥ و دومی در سال ١٣٥٧ خورشیدی به پیروزی رسیدند.
یک نگاه کلی به این نهضتها و انقلابها بیانگر حضور روحانیون شیعه در کنار دیگر معترضان است خصوصاً در انقلاب مشروطه و اسلامی.
اما آنچه امام خمینی را از روحانیون انقلابی ما قبل خود ممتاز ساخت این بود که ایشان توانست هم نقش یک رهبر دینی در حد مرجعیت شیعه و هم رهبر سیاسی درحد رهبر یک انقلاب اجتماعی را با هم داشته باشد.
دیدگاههای نوین ایشان در فقه سیاسی تشیع امامیه اثنیعشری همراه با صراحت و شجاعت شخصیتی ایشان موجب شکلگیری طبقهای به نام روشنفکران دینی از دهه ١٣٤٠ به بعد شد.
... متفکرانی همچون مهندس مهدی بازرگان، دکتر علی شریعتی، استاد مرتضی مطهری، شهید دکتر محمدحسینی بهشتی، آیتا... طالقانی و آیتا... منتظری در همین طبقه قرار میگیرند.
پس از رحلت حضرت آیتا... العظمی بروجردی (رحمت خداوند بر او باد) که نزدیک به دو دهه مرجعیت جامع و فراگیری در داخل و خارج کشور داشت، امامخمینی به عنوان شاگرد برجسته ایشان به مرجعیت برگزیده شد و مخالفت خود را با برنامههایی که با منافع و در برخی موارد حیثیت ملی کشور مغایرت داشت، اظهار داشت و نهایتاً مدتی را در زندان گذراند وسپس به ترکیه و آنگاه عراق تبعید شد.
در دهه ١٣٥٠خورشیدی، محمدرضا پهلوی که قدرت خود را بلامنازع و تثبت شده میپنداشت و سیستم نظامی و امنیتی به ظاهر قوی و پولادینی ایجاد کرده بود، دچار غرور شد و این غرور در حدی پیشرفت که در سال ١٣٥٣ خورشیدی دستور تعطیلی همه احزاب سیاسی و سندیکاهای مجاز ایران مانند حزب ایران نوین، حزب مردم، حزب پان ایرانیست و حزب ایرانیان را صادر و حزب خودساختهای به نام «رستاخیز» را تأسیس نمود. روشنفکران، نویسندگان، روحانیون مبارز و هنرمندان مخالف به شدیدترین وجه سرکوب شدند و شاه رسماً اعلام کرد هرکس نمیخواهد عضو حزب رستاخیز شود از کشور برود. حرکت مغرورانه، مستبدانه و خودکامانه شاه موجب شعلهورشدن نهضت اسلامی در ١٩دیماه ١٣٥٦ شد و امام خمینی با رهبری این نهضت از خارج کشور (عراق و فرانسه) توانست توده مردم و مجموعه روشنفکران ایران - با هر نگرش و تفکری - را بسیج کند. نهایتاً انقلاب اسلامی در ٢٢ بهمن ١٣٥٧ به پیروزی رسید.
هیچ تحلیلگر قوی و با تجربه داخلی وخارجی حتی تا سهماه قبل از سقوط شاه نتوانست پیشبینی کند که رژیم به این سرعت دچار فروپاشی میشود.
امام در سخنرانیها و مصاحبههایی که در پاریس با رسانهها، خبرگزاریها، رادیوها، تلویزیونها و مطبوعات جهانی داشتند، مواضع خود را اعلام و به گوش مردم رساندند. این مواضع سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مورد پذیرش عوام و خواص قرار گرفت وموجب پیروزی انقلاب اسلامی شد.
نسل جوانی که امروز به عنوان نسل سوم و چهارم انقلاب معترضانه از نسل اول و دوم انقلاب میپرسند چرا انقلاب کردید، از مواضع و دیدگاههای امامخمینی در طول نهضت اسلامی بیاطلاعند که إنشاءا... سعی خواهیم کرد در مقالهای مشروح و مبسوط این دیدگاهها و مواضع را در شماره ٧ مجله نیتاک چاپ نماییم.
شاد و سالم و موفق باشید