قربان همان قدیم‌ها... تا اسم چینی می‌آمد، ذهن‌ها می‌رفت روی قوری گلدار بندزده‌ی روی سماور... بعدها اما جنس چینی معانی دیگری پیدا کرد. این روزها اما تا اسم چینی می‌آید ذهن همه می‌رود روی اجناس بی‌کیفیت چینی که بازار ایران را اشباع کرده و اجناس ایرانی را به حاشیه برده است.
اما براستی دلیل گرایش مردم به اجناس خارجی چیست؟ شما چطور؟ ترجیح می‌دهید جنس خارجی بخرید یا با خرید کالای ایرانی، از تولید ملی و کارگر ایرانی حمایت، و به اقتصاد ایران کمک کنید؟
گزارش این هفته را به این موضوع اختصاص دادیم تا نظر برخی از شهروندان و مغازه‌داران را در این باره جویا شویم:
جنس ایرانی می خرم!
احمد رستایش ٦٠ ساله از کسانی است که جنس ایرانی را به جنس خارجی ترجیح می‌دهد. او مهندس مکانیک است و به خاطر کمک به اقتصاد کشور، جنس ایرانی می‌خرد.
می‌گوید: سعی می‌کنم تا جایی که می‌توانم لوازم الکترونیکی، لوازم خانگی، ظرف و ظروف و حتی لباس خودم و بچه‌ها را از جنس‌های ایرانی انتخاب کنم تا به گونه‌ای از تولید ملی هم حمایت شود.
در مورد این که جنس ایرانی بهتر است یا جنس خارجی، می‌گوید: همان جنس‌های ایرانی هم باکیفیت و بی‌کیفیت دارند، بستگی به پولی دارد که پرداخت می‌کنیم. اگر برای جنس‌های ایرانی هم پول خوبی بپردازیم، می‌توانیم جنس خوب بخریم.
اجناس ایرانی کیفیت لازم را ندارند
هوشنگ بیگی ٤٩ ساله اما با آقای رستایش هم‌عقیده نیست. او که کشاورز و از اهالی روستای تنگ‌حناست می‌گوید:
راستش را بخواهید ما بیشتر ترجیح می‌دهیم کالای خارجی بخریم. عیالوار هستیم و با ٦-٥ تا بچه، جنسی را می‌خریم که حداقل ٤-٣ سال کار کند، نه جنسی که چهار روزه خراب شود و به درد نخورد. به نظر من اجناس ایرانی کیفیت لازم را ندارند و اگر تولیدکننده ایرانی کیفیت را بالا ببرد، ما هم مرض نداریم که جنس خارجی بخریم و دوست داریم از تولید ملی حمایت کنیم.
اشاره‌ای به کاپشنی که پوشیده می‌کند و می‌گوید: این را چهار سال است که خریده‌ام و کمِ کم چهار پنج سال دیگر کار می‌کند. جوان نیستم که کاری به مُد داشته باشم و بخواهم روزی یک دست عوض کنم.، هم برای خودم و هم برای بچه‌ها، چیزی را می‌خرم که کیفیت داشته باشد و چند سال کار کند.
در مورد این که مغازه‌داران به او کالای خارجی را پیشنهاد می‌دهند یا کالای ایرانی، با خنده می‌گوید: مغازه‌دار می‌خواهد جنسش فروش برود. ایرانی داشته باشد، ایرانی را تبلیغ می‌کند و خارجی داشته باشد، خارجی را...
هر وقت جنس ایرانی خریدیم، پشیمان شدیم!
جمیله ٤٠ ساله هم از کسانی است که اجناس خارجی را به اجناس ایرانی ترجیح می‌دهد.
می‌گوید: اکثراً جنس ایرانی نمی‌خریم ولی هر وقت هم که می‌خریم، پشیمان می‌شویم. چون باید دوباره‌کاری کنیم و همان جنس خارجی را بخریم. البته برخی از لوازم ایرانی مثل کالای‌خواب، لوازم‌التحریر و بعضی از ظروف آشپزخانه بد نیستند اما لوازم آرایشی و بهداشتی، لوازم برقی، لباس و دیگر وسایلمان را خارجی انتخاب می‌کنیم.
ادامه می‌دهد: خودتان هم حتماً تابه‌حال به مغازه‌ها سر زده‌اید و دیده‌اید که وقتی فروشنده‌ای می‌خواهد از جنسش تعریف کند، با تأکید می‌گوید که نه! نه! ایرانی نیست؛ خارجی و باکیفیت است، همین را بخرید!
اکثر کالاهای خارجی، ساخت چین هستند
قدرت‌ا... جعفری ٤٥ ساله بنّاست. همانطور که بیلش را زیر چانه‌اش گذاشته، می‌گوید: خیلی دوست داریم برای حمایت از کالای ایرانی، جنس وطنی بخریم اما بعضی وسایل ایرانی واقعاً کیفیت ندارد. الان ما تلویزیون‌مان سامسونگ است و چرخ‌گوشتمان پارس‌خزر. ٢٥ سال است یک نوع مارک کفش ایرانی می‌خرم و واقعاً از آن راضی‌ام؛ قیمت آن هم بد نیست اما مشکل اینجاست که اکثر کالاهای خارجی، ساخت چین هستند. بله! اگر کالاهای خارجی محصول کشورهایی مانند ژاپن، آلمان یا فرانسه باشند، خیلی هم خوبند اما اگر از محصولات بی‌کیفیت چینی باشند، همان محصولات ایرانی، نگاه‌کردنشان به آنها می‌ارزد.
همه جهیزیه‌ام را جنس خارجی می‌خرم!
مینا دختر ٢٢ سالهای است که اجناس خارجی را صددرصد ترجیح می‌دهد. می‌گوید: چند باری از کرم‌ها و لوازم آرایشی ایرانی استفاده کردم و با وجود این که کلی تعریفشان را شنیده بودم، انگار پولم را دور ریختم! برای لباس و کفش بیشتر ترجیح می‌دهم مارک بپوشم، آن هم از نوع تُرک!
در مورد خرید بقیه وسایل می‌گوید: الان که خرید خانه دست من نیست و آنطورها که باید و شاید نظر من مهم نیست اما اگر بنا به جهیزیه خریدنم باشد، ترجیح می‌دهم همه وسایلم را خارجی انتخاب کنم. چون اگر خارجی نباشد، باید انواع گوش و کنایه‌ها را به جان بخری...
خدا کند فقط پول باشد...
اسماعیل ٣٦ ساله اما همانطور که در آن هوای سرد، ژاکت نازکی به تن کرده و دستهایش را به هم می‌مالد می‌گوید: دلتان خوش است خانم! خدا کند پول باشد، همه برای خریدن جنس خوب سلیقه دارند، حالا چه ایرانی، چه خارجی. دروغ چرا؟ ما فقیر بدبخت‌ها فقط به دنبال جنس ارزان هستیم که مسلماً کیفیت چندانی ندارند. چینی، ایرانی، خارجی و افغانی‌اش هم مهم نیست!
اکثر لوازم خارجی از ایرانی بهترند
پژمان دارابی با وجود این که خودش ویزیتور لوازم آرایشی ایرانی است، اما از محصولات خارجی استفاده می‌کند!
او که ٢٦ ساله و دارای مدرک تحصیلی ارشدعمران است می‌گوید: خوب اکثر لوازم خارجی از ایرانی بهتر است. مثل همین ماشین، لوازم آرایشی‌بهداشتی یا لوازم‌برقی. اگر می‌خواهند از اقتصاد ملی حمایت کنند باید مردم را راضی نگه دارند و کیفیت را هم بالا ببرند تا مردم کالای ایرانی را به کالای خارجی ترجیح دهند. الان اگر در مغازه‌ای، یک پیراهن ترک و یک پیراهن ایرانی جلوی من بگذارند، مسلماً من پیراهن ترک را انتخاب می‌کنم؛ نه من، اکثر جوان‌ها و مردم همین‌طورند.
*****
در ادامه بد ندیدیم با چند تن از مغازه‌داران نیز در مورد کالای ایرانی و خارجی گپ و گفتی کوتاه داشته باشیم.
پوشاک مردانه ایرانی باکیفیت‌تر است
جواد پاکنژاد مغازه پوشاک مردانه دارد و آنطور که خودش می‌گوید، ٨٠ درصد اجناسش ایرانی است.
ادامه می‌دهد: لباس‌های مردانه‌ی ایرانی، از نظر کیفیت، دوخت و قیمت، نسبت به اجناس خارجی بهترند. البته برخی از نمونه‌پارچه‌ها و اکثر مدل لباس‌های مردانه از خارج می‌آید ولی مهم همان تولید است که در ایران تولید می‌شود.
اعتراف می‌کند: اما لوازم خانه، آرایشی و خصوصاً لوازم برقی را خارجی برمی‌داریم. حتی همان ماشین را هم به اجبار مجبوریم از محصولات ایرانی استفاده کنیم ولی مسئله پوشاک و وسایلی مانند کیف و کفش فرق می‌کند. مثلاً کفش چرم ایرانی خیلی بهتر از جنس خارجی است ولی در خرید کفش اسپرت، نمونه‌های خارجی آن خیلی بهتر جواب می‌دهد.
موبایلی با ساخت ایران وجود ندارد!
سیروس موبایل‌فروشی دارد. او که ترجیح می‌دهد خودش را به‌طور کامل معرفی نکند، در مورد موبایل‌های داخلی و خارجی می‌گوید:کلاً موبایلی با ساخت ایران وجود ندارد. چه موبایل، چه لوازم جانبی، چه قطعات و چه خدمات. یک زمانی موبایل GLX در همین اهواز خودمان تولید می‌شد اما اصلاً نتوانست با موبایل‌های خارجی رقابت کند و ورشکست شد. خوب موبایل‌های GLX به نحوی یکبار مصرف بودند، قابلیت تعمیرشان وجود نداشت و با وجود این که قیمتشان پایین‌تر بود، جنس‌شان با موبایل‌های خارجی زمین تا آسمان فرق داشت. البته شرکتهای خارجی که در صنعت موبایل هستند، خیلی غولند و به دلیل نبود زیرساخت اصلاً نمی‌شود با آنها رقابت کرد. در ایران کلاً اجناسی تولید می‌شود که دلال در آن بتواند سود خوبی بخورد و موبایل از این قاعده مستثنی است.
جریمه شدم، جنس خارجی نیاوردم!
امین کرم‌دوست فروشگاه کالای خواب دارد. او که قبلاً جنس چینی وارد می‌کرده و یکی دو بار صابون جریمه به تنش خورده، می‌گوید:تا دو سه سال پیش کالای خارجی می‌آوردیم اما یکی دوبار با جریمه‌های سنگین بلایی به سرمان آوردند که دیگر توبه کردیم.
ادامه می‌دهد: جنس‌هایی که می‌آوردیم چینی بودند ولی همان چینی هم خوب و بد دارد. خدایی از جنس ایرانی بهتر بود، تنوع بهتری داشت، مشتریپسندتر بود و نسبت به جنس ایرانی نان بهتری هم داشت. البته جنس‌های ایرانی هم بد نیستند اما من جنس خارجی را بیشتر توصیه می‌کنم.
نمی‌توانیم در همه چیز خودکفا باشیم
ن. مغازه پوشاک زنانه دارد. او که در مغازه‌اش هم جنس ایرانی و هم جنس چینی به چشم می‌خورد می‌گوید: به مشتری‌ها هم می‌گویم بعضی از جنس‌هایم چینی‌اند اما همان چینی هم خوب و بد دارد. الان اکثر مغازه‌های پوشاک زنانه نی‌ریز جنس چینی کار می‌کنند و خرید عمده آن هم سخت نیست. از سر دُزک شیراز گرفته تا برخی از بازارهای بزرگ تهران پر از اجناس چینی است که به طور قاچاق از قشم وارد می‌شود. راستش را بخواهید اجناس چینی قیمت مناسب‌تری نسبت به جنس ایرانی دارد و به دلیل تنوع بیشتر، مشتریپسندتر است.
عقیده «ن» در مورد تولید ملی این است: من فکر می‌کنم دلیلی ندارد ما در هر زمینه‌ای خودکفا باشیم. باید بپذیریم در حال حاضر ما در زمینه‌هایی مانند خودرو، موبایل و برخی از وسایل برقی نمی‌توانیم با دنیا رقابت کنیم ولی در بعضی از زمینه‌ها مانند فرش، برخی از محصولات کشاورزی مانند همین انار یا پسته خودمان، یا چیزهای دیگر، می‌توانیم حرفهای زیادی برای گفتن داشته باشیم.
برای فروش لوازم ایرانی باید هزار تا قسم بخوریم!
خانم اعراضی در مغازه لوازم آرایشی‌اش ایستاده و با مشتری صحبت می‌کند. او هم استقبال بیشتر مشتری‌ها از کالای خارجی را تأیید می‌کند و با خنده می‌گوید: به نظرم کلاً جنس خارجیِ بد وجود ندارد. وقتی جنس را جلوی مشتری می‌گذاریم و می‌گوییم خارجی است، بدون هیچ شک و شبهه و سؤالی آن را می‌برد ولی برای فروش جنس ایرانی، هرچند هم که خوب باشد، باید کلی تبلیغ کنیم و قسم و آیه بیاوریم.
ادامه می‌دهد: البته لوازم آرایشی بستگی به پوست و موی افراد دارد. افرادی هم هستند که لوازم آرایشی ایرانی بیشتر به پوست و مویشان سازگاری دارد و سراغ اجناس خارجی نمی‌روند. قیمت هم البته مهم است. بعضی از افراد به دلیل قیمت پایین‌ترِ لوازم آرایشیِ ایرانی، اجناس ایرانی را ترجیح می‌دهند. البته به نظر من اگر قرار باشد در صنعت لوازم آرایشی خودکفا باشیم و لوازم خارجی وارد نشود، کلاً بازار فروشندگان لوازم آرایشی تعطیل می‌شود.
شاید ایران بتواند در سالهای آینده حرفی برای گفتن داشته باشد
قاسم رضایی اما که مغازه بلور و لوازم برقی دارد، در مورد این موضوع می‌گوید: ببینید، بستگی به نوع جنس دارد. مثلاً وسایلی مانند چینی، آرکوپال، ظروف حبوبات آشپزخانه و تفلون، ایرانیِ آن بهتر است اما در مورد محصولاتی چون سرویس چدن، قابلمه، لوازم دکوری و خصوصاً محصولات برقی، لوازم خارجی آن چیز دیگری است.
او که تقریباً ٧٠ درصد لوازم مغازه‌اش خارجی است، می‌گوید: کالای خارجی تنوع بیشتری دارد، از لحاظ ظاهری شکیل‌تر است و مواد به کار رفته در آن بهتر است. به طورمثال یک آبمیوه‌گیری دستی ایرانی با یک ضربه می‌شکند ولی خارجی این‌گونه نیست. به همین خاطر اکثر مشتری‌ها کالای خارجی را ترجیح می‌دهند. اگر ایران سعی کند جنس باکیفیت ایرانی تولید کنند و تنوع را هم بالا ببرد، شاید بتواند در سالهای آینده حرفی برای گفتن داشته باشد.
این که می‌گویند با کالای قاچاق مبارزه می‌شود، شعار است
ایمان شاهمرادی مغازه لوازم برقی دارد. او هم مارکهای خارجی لوازم برقی را بهتر از مارکهای ایرانی می‌داند و می‌گوید: مشتری‌های ما اکثراً جنس‌های خارجی را می‌پسندند ولی ما نسبت به هزینه‌ای که مشتری می‌پردازد، به او جنس ایرانی یا خارجی پیشنهاد می‌دهیم.
او کیفیت و خدمات پس از فروش بهتر جنس‌های خارجی نسبت به اجناس ایرانی را مهمترین دلیل پرطرفدار بودن آنها می‌داند و می‌گوید: به عنوان مثال در خرید یخچال، مشتری ترجیح می‌دهد یک یا دو میلیون بیشتر هزینه کند ولی خیالش بابت کالا راحت باشد و مدام نخواهد راهِ تعمیرگاه لوازم خانگی را در پیش بگیرد، البته از حق نگذریم گازهای ایرانی نسبت به گازهای خارجی کیفیت بهتری دارند.
متأسفانه در حال حاضر اسم جنس چینی بد در رفته است، درحالی که هم جنس چینی خوب داریم و هم بد.
شاهمرادی که دل پری از کالاهای قاچاق درون بازار دارد می‌گوید: تو را به خدا این را بنویسید که در حال حاضر ٨٠ درصد کالاهای برقی نی‌ریز به طور قاچاق وارد شهر می‌شوند و اکثر مغازه‌داران بدون گارانتی جنس را به دست مشتری می‌رسانند که این وسط ضرر اصلی به ما می‌رسد و مشتریانی که بدون اطلاع جنس قاچاق می‌خرند.
شاهمرادی ادامه می‌دهد: ما این موضوع را به صنف گفتیم که آنها در جواب گفتند همین که مشاهده کردید به ما خبر دهید تا برخورد کنیم. چندی پیش یک ماشین پر از لباسشویی‌های قاچاق دیدیم و به تعزیرات مراجعه کردیم اما تعزیرات گفت به ما ربطی ندارد و باید به ١١٠ مراجعه کنید. ١١٠ هم این موضوع را دوباره به تعزیرات پاس داد و خلاصه این وسط موضوع رها شد و رفت به امان خدا... باور کنید این که می‌گویند با کالای قاچاق مبارزه می‌شود، تنها یک شعار است!
جنس ایرانی بخریم تا کارگر ایرانی بیکار نشود. آخ انقدر دلم برای کارگرا میسوزه 
