در سال ١٢٩٤ خورشیدی شادروان امیرآقاخان عرب منصورالسلطنه حاکم نی‌ریز بنا به تشویق سیدمحمد طغرایی، مدرسه‌ای به سبک جدید در این شهر تأسیس نمود. آن مدرسه در سال ١٢٩٩ خورشیدی، دولتی شد. چندی بعد یک باب مدرسه دختران به مدیریت خانم فاطمه عفیفه با چند آموزگار در نی‌ریز دایر گردید. آموزش و پرورش نی‌ریز هم مانند سایر نقاط در طول زمان توسعه یافت. در نی‌ریز، افراد زیر، زمین یا ساختمانی برای ایجاد مدرسه اهداء کرده‌اند که جنبه وقف دارد:
- بانو معصومه فاتح١٩٤٠ مترمربع زمین برای دبیرستان دخترانه نزهت و همچنین ساخت اداره آموزش و پرورش نی‌ریز در خیابان امام خمینی، سرِ کوچه کاروانسرای سروی. [متأسفانه چندی پیش زمین اداره آموزش و پرورش در خیابان امام خمینی(ره) فروخته شد و جای آن ساختمان جدید تجاری بنا گردید. شهرداری نی‌ریز در این طرح به اندازه لازم برای پیاده‌رو، زمین در نظر نگرفته و فکر آسایش و راحتی حال و آینده مردم نی‌ریز نبوده است. اخیراً دبیرستان نزهت را هم که سابقه ١٠٢ ساله دارد، تخریب کرده‌اند.]
- حبیب‌‌الله فرهمندی ٦٥٠٠ مترمربع زمین برای احداث دبستان فرهمندی نی‌ریز در ابتدای خیابان جانبازان
- مسعود بزرگی ١٥٤٠ مترمربع زمین جهت ساختمان مدرسه راهنمایی مسعود بزرگی نی‌ریز در خیابان بهداشت
- حاج مصطفی قطبی ٢٠٠٠ مترمربع زمین جهت ساختمان مدرسه راهنمایی حاج‌قطبی نی‌ریز در خیابان امام خمینی [ضمناً حاج مصطفی قطبی مقداری زمین جهت درمانگاه در اختیار اداره بهداری سابق (شبکه بهداشت و درمان کنونی) قرار داده است.]
- حاج حبیب‌ا... بهرامی ٢٥٠٠ مترمربع زمین جهت ساختمان دبستان امیرکبیر نی‌ریز (در خیابان امام خمینی، ضلع شمالی کوه قلات)
- خانم فاطمه‌بیگم طباطبایی مقدار ١٥٠٠ مترمربع زمین جهت ایجاد دبستان فاطمه طباطبایی نی‌ریز در انتهای خیابان بهداشت نرسیده به مسجد‌النبی.
- امیر حسامی ١٢٠٠ مترمربع زمین جهت دبستان فرهنگ نی‌ریز در محله امام مهدی.
- دکتر افخم حکمت ٠٠٠/٢٠ مترمربع زمین جهت احداث مدرسه و تأسیسات فرهنگی در آباده‌طشک نی‌ریز
- جهانگیر فاتح ٢٠٠٠ مترمربع زمین جهت مدرسه راهنمایی در قطرویه
- هوشنگ فاتح ٢٠٠٠ مترمربع زمین جهت مدرسه راهنمایی در قطرویه
- آقامحمد حبیبی ١٠٠٠ مترمربع زمین جهت احداث مدرسه راهنمایی در قطرویه
ضمناً عده دیگری که زمین به آموزش و پرورش اهداء کرده‌اند و اسامی آنها در کتاب (نی‌ریز درگذر تاریخ، تألیف نگارنده محمدعلی‌پیشاهنگ) نگاشته شده، به شرح زیر می‌باشد:
فاطمه آزاد، صغری بامداد، خانم کازرونی، حاج‌قاسم تواضع، حاج اصغر حمیدی، حاج‌علی حمیدی، حاج محمد رفعتی، حاج احمد سروحی، حاج مصطفی طباطبایی، حاج حسن قاسمی‌نژاد نی‌ریزی، حاج محمدباقر محمدحسنی (پدر شهید علی‌اکبر محمدحسنی)، حاج نعمت‌ا... مسروری (پدر شهید مسعود مسروری) و احداث مدرسه دو طبقه در آن در شهرک انتظام، محمدرضا نظری، نوروز نوروزپور
