خرمشهر از مهم ترین عملیات های نیروهای مسلح ایران در جنگ تحمیلی محسوب می شد؛ نیروهای ایرانی با 70هزار رزمنده در سال 1361 با رمز «یا علی ابن ابی‌طالب» در محور اهواز- خرمشهر- دشت آزادگان به فرماندهی مشترک سپاه و ارتش و با هدف آزاد سازی خرمشهر عملیات خود را آغاز کردند.
این عملیات سه هفته ادامه داشت و نیروهای عراقی منطقه با هدف دفاع از خرمشهر عقب نشینی کردند و سرانجام پس از 578 روز اشغال، در سوم خرداد1361 نیروهای ایرانی خرمشهر را که در روزهای ابتدایی جنگ به اشغال ارتش عراق در آمده بود آزاد کردند.
این عملیات به فرماندهی علی صیاد شیرازی در ارتش جمهوری اسلامی ایران، و به فرماندهی محسن رضایی در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اداره می شد.
این عملیات طوری تمام اذهان عمومی در دنیا را فرا گرفته بود که پس از آزادی اش، انعکاس جهانی پیدا کرد و عراق با از دست دادن خرمشهر از دیدگاه سیاسی تکیه گاهش را از دست داد.
ایران با در دست گرفتن شهر خود توانست نماد پیروزی، مقاومت و ایستادگی را در دنیا بر سر زبان ها بیاندازد و در برابر دشمنان ننگین خویش قدرتمندتر از پیش نشان داده شود.
به همین خاطر نیز ایران با پیروزی در جنگ 578 روزه با عراق توانست، سوم خرداد ماه را به عنوان روز مقاومت، ایثار و پیروزی در تقویم رسمی را به نام خود در آورد.
