دن انسان برای سوخت و ساز به چربی نیاز دارد؛ اما میزان چربی خون در بدن باید در حد نرمال باشد. بالارفتن مقدارکلسترول و یا تری‌گلیسرید از حد طبیعی، سبب تجمع چربی در دیواره رگها و ابتلا به بیماری چربی خون می‌شود. مصرف غذا‌های فست فودی، غذا‌های چرب و سرخ شده و ناسالم، سبب افزایش چربی خون خواهد شد. در صورت ابتلا به چربی خون بالا، شما مستعد بیماریهای قلبی و عروقی هستید.
انواع اصلی چربی‌های موجود در خون شامل تری گلیسرید و کلسترول است.
تری گلیسیرید
تری گلیسیرید، چربی است که از طریق خوردن غذا‌های مضر با کالری زیاد وارد بدن می‌شود. بدن مقدار اضافی کالری را تبدیل به تری گلیسیرید کرده و در سلولهای چربی ذخیره می‌سازد. برخی از تری گلیسیرید‌ها برای عملکرد برخی سلولها ضروری هستند؛ اما تری گلیسیرید بیش از حد، ناسالم است.
عوامل افزایش دهنده تری‌گلیسیرید خون عبارتند از:
چاقی و اضافه وزن، عدم تحرک، سیگار کشیدن، مصرف الکل، داشتن رژیم غذایی پرکربوهیدرات
فرد دارای تری گلیسیرید بالا، LDL بالا و HDL پایینی دارد.
کلسترول
کلسترول نوعی از چربی است که در تمام سلولهای بدن وجود دارد. این نوع چربی در خون حل نمی‌شود و توسط لیپوپروتئین‌ها وارد سلول و از آن خارج می‌شود. لیپوپروتئین ازترکیب پروتئین و چربی به وجود آمده است و چربی را در خون حمل می‌کند.
دو نوع کلسترول در بدن ما وجود دارد: لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) و لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL).
کبد، نخاع و مغز برای عملکرد طبیعی خود به کلسترول نیاز دارند. همچنین برای ساخت و نگهداری سلولها، برخی هورمونها، ساخت ویتامین D و جذب ویتامینهای محلول در چربی، کلسترول نیاز است.
LDL
LDL یا کلسترول بد، هم توسط بدن ساخته شده و هم بدن این لیپوپرتئین را از طریق غذا‌های غنی از کلسترول مانند گوشت قرمز و محصولات لبنی جذب می‌کند. این ذرات کلسترول با ترکیب چربی‌ها و مواد دیگر خون و اتصال به دیواره رگها، سبب انسداد شریانها می‌شوند. کلسترول بد با کاهش جریان خون، فرد را دچار بیماریهای قلبی، حمله قلبی یا سکته مغزی می‌سازد.
HDL
HDL یا لیپوپروتئین با چگالی بالا که آن را با کلسترول خوب می‌شناسند، کلسترول مضر را به کبد بر می‌گرداند. این نوع کلسترول اثر محافظتی برای قلب دارد.
مقدار طبيعی چربی خون
مقدار مناسب تری‌گلیسیرید کمتر از ۱۵۰ میلی‌گرم در دسی لیتر می‌باشد.
مقدار مناسب کلسترول کمتر از ۲۰۰ میلی‌گرم در دسی لیتر است.
برای آزمایش سطح تری‌گلیسیرید و کلسترول، ۱۲ ساعت پیش از آزمایش خون چیزی به جز آب آشامیدنی نخورید.
علائم افزایش چربی خون:
احساس سنگینی، خستگی یا کوفتگی در بدن، خواب آلودگی، سوزش و احساس افزایش حرارت بدن و کف پا، درد‌های ناحیه ساق و کف پا، سردرد و سنگینی سر، خشکی و تلخی دهان، سرگیجه و وزوز گوش، خواب‌آلودگی، تپش قلب بعد از مصرف غذا‌های چرب و تسکین این علائم با خوردن آبغوره، آبلیمو یا سرکه، افزایش تعریق بدن، ورم و پف کردن صورت.
عوامل اثرگذار بر غلظت کلسترول خون:
مصرف مواد غذایی چرب، مصرف مواد غذایی با کالری بالا و به مقدار زیاد و کم بودن فعالیت بدنی، در وضعیت غلظت کلسترول خون وراثت، سن و جنس نقش مهمی دارند.
راهکارهای افزايش کلسترول خوب:
ورزش کردن: انجام ورزش منظم و روزانه به خصوص ورزش‌های هوازی مانند دویدن، به افزایش کلسترول خوب کمک می‌کند و شما با انجام این ورزشها می‌توانید در هفته 1200 کالری بسوزانید.
کاهش وزن: اگر وزن بالایی دارید، می‌توانید وزن خود را کاهش دهید تا مقدار HDL افزایش یابد. کاهش هر نیم کیلوگرم وزن بدن (چربی اضافی)، سبب افزایش یک درصد مقدار HDL می‌شود.
ورزش کردن قبل از خوردن غذای پر چرب: قبل از مصرف غذا‌های چرب ورزش کنید تا بتوانید سطح HDL را افزایش دهید.
نکشیدن سیگار: برای افزایش ۷ واحد مقدار HDL، سیگار را یک هفته ترک کنید.
پرهیز از مصرف غذا‌های افزایش دهنده قند خون: مصرف زیاد شکر، آرد، سیب زمینی و برنج سفید سبب افزایش قند خون و باعث کاهش HDL خون می‌شوند.
راهکار‌هایی برای کاهش تری‌گلیسیرید:
- انجام ورزش منظم و روزانه
- داشتن رژیم غذایی کم‌چربی
- استفاده از لبنیات کم‌چرب
- مصرف نکردن چربی‌های گوشت و پوست مرغ
- مصرف روغن‌های گیاهی از قبیل:کانولا، ذرت و زیتون به جای روغن حیوانی
- مصرف غذا‌های پرفیبر
- پرهیز از مصرف شیرینی و نوشیدنی‌های شیرین
- دوری از نوشیدن الکل
- آهسته غذا خوردن و خوب جویدن
- متعادل نگه داشتن وزن
- ورزش
رژیم غذایی کاهش چربی خون:
برای کاهش چربی خون، به جای مواد سرخ کردنی، مواد غذایی بخارپز یا کبابی بخورید.
از خوردن سیرابی، جگر، زرده تخم‌مرغ، چیپس، پفک، روغن جامد، بستنی، شیرینی و قند زیاد دوری کنید.
شیر کم چرب بنوشید.
به جای گوشت قرمز و پرچرب، از گوشتهای سفید مانند مرغ و ماهی استفاده شود.
سیر خام و سبزیجاتی مانند کاهو و میوه‌هایی مانند گلابی، پرتقال، گریپ فروت و سیب بخورید.
مواد خوراکی گیاهی مانند حبوبات، غلات، کدو و شوید بخورید.
از گیاهان دارویی مانند سیاه دانه، آویشن، سویا، گشنیز، دم کرده لیمو عمانی و پودر زنجبیل بهره ببرید.
نظر شما
